RẦM RỘ MUA BÁN SỔ BHXH: Chưa phát hiện hành vi tiêu cực của cán bộ BHXH

Liên tiếp trong các số báo ra ngày 14 và 15-6, Báo Người Lao Động đã phản ánh tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH đang diễn ra công khai trên các trang mạng xã hội. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trần Dũng Hà, Phó Giám đốc BHXH TP HCM.

* Phóng viên: BHXH TP HCM đã phát hiện được trường hợp nào có hành vi thu gom, mua bán sổ BHXH chưa thưa ông? Nếu có, BHXH thành phố đã xử lý như thế nào?

- Ông TRẦN DŨNG HÀ: Theo thông tin Báo Người Lao Động phản ánh, việc thu gom, mua bán sổ BHXH núp bóng dưới hình thức ủy quyền. Cụ thể là người mua và người bán dùng giấy ủy quyền nhận BHXH một lần thực hiện tại các phòng công chứng để hợp thức hóa việc mua bán sổ BHXH. Về hình thức, cơ quan BHXH khó nhận biết được khi nào là ủy quyền thông thường, khi nào là mua bán sổ núp dưới hình thức ủy quyền. Tuy nhiên, những trường hợp được ủy quyền liên tục, một người nhận được ủy quyền nhiều lần ở nhiều nơi khác nhau, thời điểm khác nhau thì có thể là dấu hiệu của việc lợi dụng hình thức ủy quyền để mua bán sổ BHXH.

Ông TRẦN DŨNG HÀ

Năm 2019, BHXH TP HCM đã đề nghị Công an thành phố phối hợp xử lý các trường hợp ủy quyền nhận BHXH một lần nhiều lần. Sau đó, Công an thành phố đã chỉ đạo Công an huyện Củ Chi kiểm tra, xử lý một số cá nhân như ông Đ., ông H. (đều ở huyện Củ Chi). Bên cạnh đó, để ngăn chặn tình trạng mua bán sổ BHXH, BHXH thành phố cũng đã yêu cầu BHXH các quận, huyện thống kê các trường hợp nhận chế độ BHXH thông qua hình thức ủy quyền. Nếu ủy quyền từ 2 lần trở lên, cơ quan BHXH sẽ mời cả người lao động (NLĐ) và người được ủy quyền lên xác minh có hay không việc mua bán sổ BHXH.

* Các đối tượng thu mua sổ BHXH khẳng định có thể giải quyết được các vấn đề liên quan đến sổ BHXH bị lỗi, kể cả sổ không đủ điều kiện hưởng BHXH. Liệu có sự tiếp tay của cán bộ cơ quan BHXH trong việc thu gom, mua bán sổ BHXH?

- Qua công tác thanh tra, kiểm tra, trả lời đơn thư, tiếp công dân… BHXH TP HCM chưa phát hiện trường hợp thu gom, mua bán sổ BHXH nào có người của cơ quan BHXH thành phố tham gia.

* Theo ông, đâu là giải pháp để ngăn chặn tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH?

- Để ngăn chặn tình trạng này, tôi cho rằng cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, khi sửa đổi, bổ sung Luật BHXH nên có lộ trình bỏ quy định sử dụng sổ BHXH bản giấy và chuyển sang dùng dữ liệu BHXH (hiện dữ liệu tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của NLĐ đã có trên ứng dụng BHXH số - VssID); nhận diện đối với người nộp hồ sơ hưởng BHXH một lần bằng sinh trắc học (đang thí điểm tại BHXH tỉnh Bình Dương); đưa hành vi thu gom, mua bán sổ BHXH vào nhóm hành vi bị nghiêm cấm và có định chế tài xử lý vi phạm hành chính, hình sự; xem xét hạn chế việc ủy quyền đối với một số trường hợp khi giải quyết rút BHXH một lần. Bên cạnh đó, cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu thêm việc quy định xem số năm, số tiền đóng BHXH như tài sản tích lũy của NLĐ và xếp hạng tín nhiệm để khi có nhu cầu cấp bách thì NLĐ được vay tiền từ Ngân hàng Chính sách xã hội với lãi suất ưu đãi.

Người lao động làm thủ tục tại BHXH TP HCM Ảnh: MAI CHI

* Trong thời gian chờ sửa đổi Luật BHXH, cơ quan BHXH cần làm gì để phát hiện và ngăn chặn tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH?

- Trong thời gian chờ bổ sung các quy định pháp luật cho phù hợp, cơ quan BHXH cần tiếp tục kiểm soát chặt chẽ các trường hợp hưởng BHXH một lần dưới hình thức ủy quyền, đặc biệt là người nhận ủy quyền nhiều lần. Từ đó thống kê, thực hiện xác minh ban đầu để nhận diện dấu hiệu vi phạm, phối hợp cơ quan công an xem xét quy định của pháp luật, nếu đủ cơ sở thì kiến nghị khởi tố hình sự; thực hiện chuyển tiền trợ cấp vào tài khoản của NLĐ, không chuyển tiền vào tài khoản của người được ủy quyền. BHXH TP HCM kiến nghị Bộ Thông tin - Truyền thông, ngành công an xem xét ngăn chặn, xóa những trang mạng đăng tải các thông tin liên quan về mua bán, cầm cố, thanh lý, thu gom sổ BHXH… và xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm để tăng tính răn đe.