Cuộc thi viết "TẾT THỜI SỐ": Hoài niệm Tết xưa trong dòng chảy hiện đại

Tết không chỉ là dấu mốc thời gian mà còn là miền ký ức ngọt ngào, nơi hình ảnh gia đình và những lễ hội xưa ùa về, ấm áp như nắng xuân.

Những câu thơ của Đoàn Văn Cừ trong Đám hội tái hiện trọn vẹn không khí ấy: "Mùa xuân ấy, ông tôi lên tận tỉnh/ Đón tôi về xem hội ở làng bên…". Tết xưa là kho báu cảm xúc, lấp lánh yêu thương và giá trị truyền thống. Khác với sự hối hả, tiện nghi của Tết hôm nay, Tết xưa gói trọn trong bữa cơm ấm cúng, tiếng pháo giao thừa, và mùi hương trầm len lỏi không gian thanh bình - một dư vị hạnh phúc khó quên.

Hồi tưởng về Tết xưa, làm sao có thể quên được khung cảnh những buổi chợ Tết rộn ràng, náo nhiệt. Mỗi gian hàng đều như kể một câu chuyện qua sắc màu riêng biệt - từ những khay mứt Tết đầy màu sắc, cành đào đỏ thắm, nhành mai vàng rực, cho đến nồi bánh chưng, bánh tét sôi sùng sục bốc khói nghi ngút giữa tiết trời se lạnh.

Những ngày giáp Tết, cả nhà quây quần bên nồi bánh tét lớn, thức thâu đêm trong ánh lửa bập bùng. Tiếng cười nói râm ran hòa cùng mùi thơm của lá chuối, lá dong, nếp mới. Những khoảnh khắc ấy không chỉ là phần hồn của Tết mà còn là biểu tượng thiêng liêng của sự sum vầy, đoàn tụ - điều mà dù xã hội hiện đại đến đâu, cũng không gì có thể thay thế.

Nhớ đến bánh chưng, bánh tét, không thể không kể đến không khí sôi động của thị trường Tết tại Đà Nẵng. Những ngày cận Tết, các chợ lớn như chợ Cồn, chợ Hàn, chợ Đống Đa lại nhộn nhịp với hàng chục hộ kinh doanh bánh chưng, bánh tét. Các loại bánh phong phú, đa dạng từ bánh chưng chay, bánh chưng mặn đến bánh tét chay, bánh tét mặn, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng. Đặc biệt, nhiều cửa hàng còn hỗ trợ giao hàng miễn phí trong khu vực thành phố, mang đến sự thuận tiện cho người tiêu dùng.

Ở các chợ quê như chợ Lệ Trạch (Hòa Tiến), Túy Loan (Hòa Phong), bánh chưng, bánh tét không chỉ có mặt vào dịp Tết mà còn được bán quanh năm. Chị Hồ Thị Nhung, người có hơn 30 năm kinh nghiệm bán bánh tại chợ Lệ Trạch, chia sẻ: "Ngày thường, tôi chỉ bán khoảng chục đòn bánh, nhưng những ngày giáp Tết có hôm bán được cả trăm đòn. Nhiều hàng xóm cũng đặt bánh trước từ nhiều ngày để kịp chuẩn bị cho Tết".

Tuy nhiên, theo ông Trần Phước Hoàng, già làng thôn Phước Thuận Phước Hậu (huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng), việc gói bánh tét tại nhà dịp Tết đang dần mai một do thiếu nhân lực, dụng cụ nấu bánh và các nguyên liệu như lá chuối ngày càng khan hiếm. Vì vậy, nhiều người chọn mua bánh sẵn ở chợ hoặc đặt hàng qua mạng để tiết kiệm thời gian. "Với nhu cầu cao, các lò bánh chưng, bánh tét ở quê tôi làm không ngơi tay, đỏ lửa đến tận chiều 30 Tết" - ông Hoàng nói.

Ký ức về Tết còn là những ngày 30 Tết khi chợ xuân rực rỡ, nhộn nhịp tiếng người. Mẹ tôi thường nói: "Đi chợ Tết không chỉ để mua sắm, mà là để cảm nhận trọn vẹn không khí rộn ràng, gặp gỡ bà con láng giềng, trao nhau những lời chúc tốt đẹp nhất." Những buổi chợ cuối năm như thế không đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là nơi lưu giữ hơi thở của Tết xưa - chân thực, gần gũi và đong đầy tình người.

Đêm giao thừa, thời gian như ngưng đọng. Nhịp sống hối hả dường như dừng lại để nhường chỗ cho những giây phút thiêng liêng. Tôi nhớ như in khi còn thơ bé, cứ đến ngày Tết, cả gia đình quây quần bên nhau chuẩn bị mâm cúng tổ tiên, thắp lên những nén hương thơm ngát, gửi gắm biết bao hy vọng vào một năm mới đủ đầy, may mắn. Những đứa trẻ như tôi thì háo hức khoe áo mới, chờ đợi thời khắc đầu năm để nhận lì xì, đi lễ Chùa, hái lộc đầu xuân. Không gian ấy thật lặng thầm, ấm áp nhưng lại chứa đựng bao yêu thương và nguyện cầu chân thành.

Nhưng rồi, Tết ngày nay đã khác. Cuộc sống hiện đại với nhịp sống hối hả trong thời đại "kỷ nguyên số" khiến mọi thứ trở nên dễ dàng nhưng cũng mất đi phần nào chiều sâu. Chỉ với một cú nhấp chuột, một mâm cơm cúng tất niên hoặc cúng giao thừa bao gồm đầy đủ từ A - Z đã có thể được giao tận nhà. Những nồi bánh chưng, bánh tét nấu thâu đêm, những khay mứt tự làm cũng dần trở nên hiếm hoi. Chợ Tết - nơi từng là trung tâm của không khí lễ hội - giờ đây cũng dần dần thưa bóng người, nhường chỗ cho những giao dịch vội vã qua mạng.

Dẫu vậy, Tết không chỉ là hình thức, mà còn là giá trị tinh thần. Ý nghĩa "Tết sum vầy, Tết đoàn viên, Tết sẻ chia…" vẫn luôn là cốt lõi. Có lẽ chính vì sự khác biệt giữa Tết xưa và Tết nay mà nhiều người cảm thấy tiếc nuối, rằng "Tết nay lạt (nhạt) hơn Tết xưa." Nhưng những hoài niệm về Tết không phải để ta mãi chìm đắm trong nuối tiếc, mà để nhắc nhở ta trân trọng hơn những giá trị truyền thống và những khoảnh khắc đẹp mà Tết mang lại.

Tết xưa - với những mảnh ghép ký ức tuy đơn sơ nhưng đầy sắc màu - vẫn luôn là nguồn cảm hứng bất tận, nuôi dưỡng tâm hồn người Việt qua bao thế hệ. Tết nay, giữa sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, lại là cơ hội để chúng ta giữ gìn và lan tỏa những giá trị ấy. Bởi lẽ, dẫu thời gian có trôi qua, Tết vẫn luôn là cái cớ đẹp đẽ nhất để chúng ta trở về trong vòng tay gia đình, nhớ về quê hương, cội nguồn và cùng hướng đến một năm mới Ất Tỵ 2025 đầy yêu thương, an lạc.