Để người lao động không liều "vay nóng"

Mới đây, tại cuộc gặp gỡ, trao đổi giữa các doanh nghiệp (DN), Công đoàn cơ sở quận Gò Vấp (TP HCM) với lãnh đạo Quận ủy cùng các phòng, ban, LĐLĐ quận, Tổ chức Tài chính vi mô (TCVM) CEP (CEP), đại diện một số đơn vị đã bày tỏ băn khoăn về quy định người lao động (NLĐ) có thu nhập bình quân từ 9 triệu đồng/tháng trở lên sẽ không được vay vốn CEP từ sau 1-7-2024. Nhiều ý kiến cho rằng quy định này đang gây khó khăn không chỉ với NLĐ mà còn gây khó cho hoạt động của CEP

Hụt hẫng

Bà Lâm Bích Yến, đại diện Công đoàn Công ty CP Viễn Thông ACT Miền Nam (quận Gò Vấp), cho biết thu nhập của nhiều NLĐ tại công ty bà hiện trên mức 9 triệu đồng/người/tháng. Tuy nhiên, mức thu nhập này chưa phải là cao, nhiều lao động vẫn thường xuyên gặp phải khó khăn cần vay vốn.

Theo bà Yến, như trước đây, khi NLĐ cần giải quyết khoản vay nhỏ trong thời gian ngắn (dưới 50 triệu đồng) để trang trải khó khăn trong cuộc sống, họ nghĩ ngay đến CEP bởi nguồn vay này dễ tiếp cận, lãi suất phù hợp, hồ sơ vay vốn cũng dễ dàng. Nhưng theo Thông tư số 33/2024/TT-NHNN ngày 30-6-2024 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam quy định về hồ sơ, trình tự cấp giấy phép, tổ chức và hoạt động của tổ chức TCVM có hiệu lực từ ngày 1-7-2024, thì NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) ở khu vực thành thị có mức thu nhập bình quân trên 9 triệu sẽ không thuộc đối tượng được vay vốn từ tổ chức TCVM, trong đó có CEP. 

"Điều này khiến NLĐ khá hụt hẫng bởi ai cũng có lúc khó khăn mà mức thu nhập hơn 9 triệu đồng không thể giúp họ giải quyết được. Nếu không được vay vốn từ CEP cũng như các tổ chức TCVM thì khi gặp phải sự cố, họ không biết bấu víu vào đâu" - bà Yến bày tỏ.

Tương tự, khi nghe về quy định mới này, chị Lưu Thúy Ngân, NLĐ Công ty TNHH MTV Thực phẩm Sài Gòn (quận 1, TP HCM), rất hoang mang. Hiện chị Ngân là thành viên của CEP, là mẹ đơn thân, nuôi con nhỏ, đang ở trọ tại quận Tân Bình (TP HCM). 

Với mức thu nhập khoảng 10 triệu đồng/tháng, mỗi tháng chị tiêu tốn khoảng 7 triệu đồng (tiền nhà trọ, điện, nước và ăn, học cho con) cho các khoản chi cố định, 3 triệu còn lại gồm tiền ăn, tiền xăng, xe, điện thoại, chi phí phát sinh như đám tiệc, khám chữa bệnh… Gói ghém lắm cũng chỉ vừa đủ, vào dịp đầu năm học cần sắm sửa, đóng học phí cho con chị đều phải vay mượn hoặc tạm ứng trước để lo cho con.

"Tôi đang vay vốn của CEP nên chưa bị ảnh hưởng nhưng khi hoàn trả xong đợt vay này, nếu chiếu theo quy định mới, tôi sẽ khó được vay tiếp. Điều này khiến tôi rất lo lắng vì cuộc sống có quá nhiều rủi ro không thể lường trước. Nếu không thể vay từ CEP, tôi cũng không biết phải vay vốn từ nguồn nào" - chị Ngân nói. Vì vậy, chị rất mong muốn CEP sẽ duy trì hoạt động cho NLĐ vay vốn như trước hoặc suy xét đến các trường hợp NLĐ khó khăn như chị để không phải liều "vay nóng" bên ngoài.

Cần tạo điều kiện thuận lợi

Tại một hội nghị do Ban Chấp hành LĐLĐ TP HCM tổ chức, đại diện CEP đã báo cáo những khó khăn mà CEP gặp phải do quy định pháp luật cho TCVM vẫn chưa được hoàn thiện, có những quy định chưa phù hợp với hoạt động thực tiễn.

Đại diện CEP cho rằng Thông tư 33 có nhiều bất cập, chưa phù hợp, gây ảnh hưởng đến hoạt động CEP, CEP không thể thực hiện được nhiệm vụ tham gia "phòng, chống tín dụng đen" trong CNVC-LĐ trong giai đoạn 2023-2028 đã được Tổng LĐLĐ Việt Nam, LĐLĐ TP HCM và LĐLĐ 9 tỉnh lân cận thống nhất chủ trương triển khai; gây khó khăn, cản trở đoàn viên - lao động được vay vốn từ các tổ chức TCVM như CEP.

Cụ thể, theo quy định cán bộ, công nhân, viên chức, lao động đang làm việc tại các cơ quan, DN muốn vay vốn CEP phải thỏa điều kiện là cá nhân thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo hoặc cá nhân có thu nhập thấp, bao gồm: NLĐ làm việc theo HĐLĐ ở khu vực thành thị có mức thu nhập bình quân tối đa 9 triệu đồng/tháng hoặc 7 triệu đồng/tháng đối với khu vực nông thôn tại thời điểm đề nghị vay vốn.

Quy định về mức thu nhập như trên là rất thấp, không phù hợp với địa bàn TP HCM và các tỉnh lân cận nơi CEP đang hoạt động. Nếu tuân thủ đúng quy định này thì CEP sẽ phải ngưng phục vụ trên 147.000 khách hàng đang vay vốn CEP có mức thu nhập từ 9 triệu đồng/tháng trở lên (chiếm 42% tổng số khách hàng đang vay vốn CEP), tương ứng giảm dư nợ cho vay 2.928 tỉ đồng (chiếm 52% tổng dư nợ cho vay của CEP). 

Bên cạnh đó, với quy định "NLĐ theo HĐLĐ" có thu nhập thấp mới thuộc đối tượng khách hàng TCVM, CEP sẽ phải ngừng phục vụ cho tất cả đoàn viên là công chức, viên chức, lực lượng vũ trang (hiện CEP đang phục vụ gần 32.000 công chức, viên chức, lực lượng vũ trang).

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đông đảo đoàn viên - lao động được vay vốn từ CEP với quy trình, thủ tục đơn giản, thuận tiện, CEP kiến nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam, LĐLĐ TP HCM đề nghị NHNN Việt Nam xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều tại Thông tư 33 theo hướng phù hợp góp phần hạn chế tín dụng đen trong CN. 

"Cụ thể, cá nhân có thu nhập thấp là người đang làm việc tại các cơ quan, đơn vị, DN thuộc các thành phần kinh tế hoặc NLĐ tự do, có mức thu nhập bình quân không quá 15 triệu đồng/tháng thuộc đối tượng vay vốn từ CEP" - đại diện CEP đề xuất.