Đề xuất giảm giờ làm dưới 48 giờ/tuần: Doanh nghiệp và người lao động nói gì?

Thời gian qua, Tổng LĐLĐ Việt Nam và một số đại biểu Quốc hội đã có kiến nghị về giảm giờ làm việc bình thường cho người lao động xuống dưới 48 giờ/tuần nhằm sớm thực hiện Nghị quyết số 101/2019/QH14 của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV. Cụ thể Nghị quyết nêu rõ, "Giao Chính phủ căn cứ tình hình phát triển kinh tế - xã hội, nghiên cứu đề xuất giảm thời giờ làm việc bình thường đối với người lao động thấp hơn 48 giờ/tuần, và báo cáo Quốc hội xem xét vào thời điểm thích hợp".

Người lao động nửa mừng nửa lo

Vào làm việc tại Công ty CP B.P (quận Bình Tân, TP HCM) được hơn 3 tháng nhưng anh Nguyễn Trung Quân (ngụ quận 8, TP HCM) đã có ý định xin nghỉ việc do thời gian làm việc quá dài. 

Anh Quân cho biết khi tuyển dụng, công ty nói thời gian làm việc là 8 giờ/ngày và mỗi ngày sẽ tăng ca từ 1-2 giờ. Tuy nhiên, giờ làm việc thực tế của công ty từ 7 giờ đến 17 giờ (được nghỉ trưa 1 giờ) và tăng ca từ 17 giờ 15 phút đến 19 giờ. Mặt khác, dù có tăng ca hay không thì trước khi ra về, tất cả công nhân (CN) phải dành 30 phút để khuân vác hàng hóa vào kho. Vì vậy, ngày nào cũng tối muộn anh mới về đến nhà, nhưng thu nhập chỉ gần 10 triệu đồng/tháng.

Anh thở dài: "Không tăng ca thì không có tiền, tăng ca thì ngày nào tôi đi làm về thì con đã ngủ. Điều khiến chúng tôi lo nhất là con gái mới 2 tuổi, đang được gửi ở nhà trẻ tư thục, cả tôi và vợ đều về trễ nên ngày nào con cũng được chuyển vào lớp học muộn và được rước về sau cùng. Đó là lý do vợ chồng tôi đang bàn nhau có nên tìm một công việc khác ít tăng ca hơn?"

Do vậy, khi nghe đề xuất giảm giờ làm anh vừa mừng vừa lo bởi với thu nhập như hiện nay, không tăng ca thì không đủ sống. Nếu giảm giờ làm,  kéo theo giảm thu nhập nữa thì CN sẽ phải làm thêm công việc khác mới đủ lo cho gia đình.

Tương tự, chị Hồ Thị Hồng Diệu, CN tại KCX Tân Thuận (quận 7, TP HCM) cũng khá lo ngại việc giảm giờ làm sẽ kéo theo giảm lương. Chồng mất sớm, một mình chị làm việc nuôi 2 con nhỏ. Thời điểm cuối năm 2023, công ty ít việc, giảm giờ làm khiến thu nhập của nhập của chị sụt giảm từ 8-9 triệu đồng/tháng còn 6-7 triệu đồng/tháng. Chị phải chật vật vay mượn của người thân, bạn bè để lo toan gia đình, khi đến kỳ lương lại trả. 

"Nếu giảm giờ làm thu nhập vẫn giữ nguyên thì tôi rất trông chờ. Ai cũng mong có thời gian nghỉ ngơi, vun vén gia đình. Tuy nhiên, mức thu nhập thực tế khi chúng tôi làm việc 48 tiếng/tuần hiện nay vẫn không đủ sống. Nếu giảm giờ làm kéo theo giảm thu nhập thì rất đáng ngại" – chị Diệu bày tỏ.

Doanh nghiệp, cán bộ Công đoàn nói gì?

Không phải đến thời điểm hiện tại, vấn đề giảm giờ đối người lao động (NLĐ) xuống dưới 48 giờ/tuần mới được đưa ra. Nhà nước cũng khuyến khích người sử dụng lao động thực hiện tuần làm việc 40 giờ đối với NLĐ nhưng giảm giờ làm kéo theo nhiều vấn đề về chi phí, xây dựng kế hoạch sản xuất - kinh doanh nên không phải doanh nghiệp (DN) nào cũng đồng tình.

Chị Đoàn Ngọc Thủy, cán bộ Công đoàn tại một DN chuyên sản xuất giày da sử dụng hàng ngàn lao động tại huyện Bình Chánh, TP HCM, cho rằng dưới góc độ DN, rất khó để đồng thuận với đề xuất này bởi khiến chi phí bị đội lên rất cao. Vì vậy, nếu chỉ khuyến khích thì không có chủ DN nào muốn áp dụng, đặc biệt trong các lĩnh vực thâm dụng lao động. 

Tuy nhiên, đứng ở góc độ NLĐ thì việc giảm giờ làm có lợi cho họ, trong điều kiện là thu nhập không bị giảm sút. Thực tế, nhiều CN vì cuộc sống khó khăn mà đánh đổi sức khỏe và thời gian chăm lo cho người thân, gia đình.

Mặt khác, bà Thủy cho rằng hiện tại Việt Nam, thời giờ làm việc tại khu vực cơ quan, hành chính nhà nước đang áp dụng là 40 giờ/tuần, còn công nhân lao động trực tiếp là 48 giờ/tuần, có sự chênh lệch. Việc giảm giờ làm sẽ tạo sự công bằng giữa hai khu vực. "Nhưng trước bất cứ một đề xuất nào thay đổi về chính sách, cần có sự cân nhắc kĩ lưỡng, đúng thời điểm để dung hòa lợi ích" – bà Thủy cho hay.

Một số ý kiến cho rằng việc giảm giờ làm không phải bất khả thi, thực tế cũng có những DN đã đi trước. Điển hình như Công ty TNHH Fujiimpulse Việt Nam (KCX Linh Trung I; TP Thủ Đức, TP HCM) cho NLĐ nghỉ từ 1 - 2 ngày thứ bảy trong 1 tháng. Nếu tuần nào đi làm ngày thứ bảy, người lao động được về sớm 1 giờ, tương đương làm việc 7 giờ trong ngày đó. Tính ra, NLĐ Công ty chỉ làm việc từ 43,5 - 45 giờ/tuần.

Ông Đặng Văn Nhơn, Chủ tịch Công đoàn công ty cho hay với chế độ làm việc này, NLĐ sẽ giữ được sức khỏe và tinh thần thoải mái. Ngoài việc bố trí thời gian nghỉ hợp lý, mỗi năm, công ty còn tổ chức từ 1 - 2 chuyến du lịch cho NLĐ, toàn bộ kinh phí do DN hỗ trợ.