Đề xuất thí điểm lập cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở Hà Nội, TP HCM

Chiều 23-10, Quốc hội thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Tại Tổ 2 - Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM, một số đại biểu đã góp ý và đề nghị ngoài 6 cơ quan báo chí chủ lực hiện nay, cần xem xét tăng thêm số cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện ở Hà Nội, TP HCM hoặc đối với cơ quan báo chí có thương hiệu, uy tín.

Đại biểu Phan Thị Thanh Phương (đoàn TP HCM) cho biết hoàn toàn đồng tình với chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về việc sắp xếp lại hệ thống các cơ quan báo chí theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới.

Không chỉ giỏi chuyên môn mà các chương trình sau mặt báo có tác động xã hội lớn

Tuy nhiên, theo đại biểu, thực tiễn phát triển hơn 50 năm kể từ ngày đất nước thống nhất cho thấy, một số tờ báo tuy thuộc cấp quản lý địa phương, song quy mô, chất lượng, uy tín của các tờ báo này đã trở thành thương hiệu, vượt qua khỏi khuôn khổ của địa phương.

Những tờ báo này, theo bà Phương, trở thành thương hiệu nhờ năng lực chuyên môn, bản lĩnh chính trị và uy tín với bạn đọc, và đặc biệt những tờ báo này có sự tự chủ tài chính hoàn toàn. "Có thể kể đến như: Báo Tuổi Trẻ, Báo Người Lao Động, Báo Pháp Luật TP HCM, Báo Tuổi Trẻ Thủ đô..."- đại biểu nêu.

Bên cạnh hoạt động tốt về chuyên môn, các hoạt động sau mặt báo của các tờ báo này có hiệu quả xã hội rất lớn như Báo Tuổi trẻ suốt 20 năm thực hiện chương trình tiếp sức đến trường đã giúp cho hơn 2 vạn tân sinh viên nghèo khó có cơ hội học tập. Để các hoạt động sau mặt báo tồn tại lâu dài như vậy thể hiện sự uy tín của tờ báo mới có thể huy động được nguồn lực xã hội rất lớn.

"Hay những hoạt động tác động trực tiếp đến xã hội như "Thắp sáng nhà dàn DK và Góp đá xây Trường Sa" của Báo Tuổi trẻ hay như Chương trình "Tự hào Cờ Tổ quốc" của Báo Người Lao Động…, những điều này cho thấy bên cạnh những hoạt động chuyên môn thì những hoạt động sau mặt báo của những tờ báo uy tín như vậy, đã khẳng định được vị thế và uy tín trong xã hội. Những cơ quan báo chí này hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, luôn bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đồng thời thể hiện tính chuyên nghiệp, nhân văn, sáng tạo, là những "điểm sáng" trong quá trình đổi mới báo chí" - đại biểu Phương nói.

Nên theo đại biểu, nếu chỉ thuần túy sáp nhập cơ học các báo này mà không xét đến yếu tố lịch sử, thương hiệu hay khả năng tự chủ và uy tín xã hội, sẽ vô tình làm mất đi những thương hiệu báo chí quý giá của đất nước, ảnh hưởng đến hiệu quả thông tin, phản biện và truyền cảm hứng trong xã hội.

Đề xuất thí điểm thành lập cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở TP HCM và Hà Nội

Từ thực tiễn nêu trên, đại biểu kiến nghị bổ sung vào Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) một điều khoản riêng quy định về cơ quan báo chí đặc thù hoặc cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, với các nội dung sau:

Thứ nhất, cho phép một số cơ quan báo chí có thương hiệu, uy tín lớn, tự chủ tài chính hoàn toàn, có phạm vi ảnh hưởng vượt ra ngoài địa phương được giữ tư cách pháp nhân độc lập, được đăng ký là cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Thứ hai, quy định rõ các tiêu chí xác định cơ quan báo chí đặc thù, bao gồm: Có thời gian hoạt động tối thiểu 20 năm (có thể 30 năm, 40 năm); Có tôn chỉ, mục đích rõ ràng, tuân thủ pháp luật và định hướng chính trị của Đảng; Có năng lực tự chủ tài chính; Có tầm ảnh hưởng xã hội và uy tín trong nước hoặc quốc tế.

Thứ ba, cơ quan chủ quản là Thành ủy hoặc UBND TP HCM, TP Hà Nội chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước về định hướng chính trị, nhưng cho phép báo hoạt động độc lập về nghiệp vụ và tài chính, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý báo chí Trung ương.

Căn cứ thực tiễn phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, đề nghị bổ sung khung pháp lý cho mô hình "tập đoàn báo chí" hoặc "tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện" tại các trung tâm lớn như Hà Nội và TP HCM. Mô hình này không chỉ là sự sáp nhập hình thức, mà là sự liên kết chiến lược giữa các cơ quan báo chí trong cùng hệ thống để chia sẻ hạ tầng công nghệ, dữ liệu, đào tạo, và nguồn lực sáng tạo nội dung. Đây là xu hướng tất yếu của báo chí hiện đại, phù hợp với Chiến lược phát triển báo chí quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

"Tôi nghĩ, TP HCM hoàn toàn có đủ năng lực, điều kiện và đội ngũ để xây dựng mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, trở thành trung tâm báo chí – truyền thông của khu vực phía Nam. Cũng như Hà Nội cũng sẽ làm tốt việc này ở khu vực phía Bắc" - đại biểu Thanh Phương nêu.

Do đó, đại biểu kiến nghị Quốc hội xem xét bổ sung một điều luật riêng quy định về cơ chế đặc thù cho hai thành phố lớn này, cho phép được thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Luật Báo chí (sửa đổi) lần này là cơ hội quan trọng để hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý cho báo chí cách mạng Việt Nam phát triển. "Tôi đề nghị nghiên cứu bổ sung chương hoặc điều khoản về mô hình cơ quan báo chí đặc thù, cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, đồng thời có cơ chế đặc thù cho TP HCM và Hà Nội - hai trung tâm báo chí lớn nhất cả nước"- đại biểu Thanh Phương nói.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP HCM) cũng tán thành với đề xuất của cơ quan thẩm tra dự án luật, là cân nhắc thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện ở các địa phương lớn như TP HCM, Hà Nội, vì đây là 2 nơi có nhiều cơ quan báo chí lớn.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) cũng đề nghị nghiên cứu, bổ sung thêm quy định về thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện - đây là loại hình báo chí thế giới khá phổ biến; cần quy định rõ các điều kiện để được thành lập các cơ quan báo chí mạnh này, nhất là ở những địa phương lớn như TP HCM, Hà Nội; đồng thời đề nghị giữ những thương hiệu báo chí lớn, có uy tín với bạn đọc.