Đưa Việt Nam thành trung tâm logistics hàng đầu

Ngày 29-11, tại TP Đà Nẵng, Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 với chủ đề "Logistics Việt Nam - vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới". Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự diễn đàn cùng Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp (DN) logistics và xuất nhập khẩu.

Vẫn còn nhiều điểm nghẽn

Tại diễn đàn, ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội DN Dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), cho biết kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam năm nay dự kiến đạt 900-920 tỉ USD và có thể vượt 1.000 tỉ USD vào giai đoạn 2026-2027, đưa Việt Nam vào nhóm 15-20 nền kinh tế thương mại lớn nhất thế giới.

GDP danh nghĩa dự báo vượt 1.000 tỉ USD vào 2031-2032 và đạt 1.400 tỉ USD vào 2035, tạo nền tảng để logistics trở thành ngành kinh tế giá trị gia tăng lớn. Với quy mô thị trường 70-80 tỉ USD hiện nay và tốc độ tăng trưởng bình quân 14,6%, ngành có thể đạt 250-280 tỉ USD vào năm 2035, nằm trong nhóm 15-20 thị trường logistics lớn nhất toàn cầu. Việt Nam cũng đã đăng cai thành công Đại hội FIATA vào tháng 10-2025 với 1.800 đại biểu quốc tế, khẳng định vị thế logistics Việt Nam. Tuy nhiên, DN logistics trong nước vẫn đối diện nhiều thách thức như hạ tầng thiếu đồng bộ, chuyển đổi số còn chậm, thiếu dữ liệu dùng chung và khó tiếp cận vốn. VLA kiến nghị hoàn thiện cơ chế điều phối logistics quốc gia, tăng vai trò của hiệp hội trong xây dựng chính sách.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định Việt Nam sở hữu đầy đủ điều kiện để phát triển logistics với nền kinh tế có độ mở lớn, vị trí địa lý chiến lược, cơ sở hạ tầng đang được hoàn thiện và thị trường rộng lớn. Bộ trưởng cũng nhìn nhận ngành vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng; chi phí logistics còn cao, liên kết vùng chưa đồng bộ, nhân lực chất lượng cao còn thiếu, chuyển đổi số - chuyển đổi xanh mới ở giai đoạn đầu. Ông đề nghị cần những giải pháp đồng bộ và đủ mạnh để tháo gỡ điểm nghẽn, tạo nền tảng đưa logistics trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong thời gian tới.

Không đầu tư dàn trải

Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Đảng và Nhà nước thời gian qua đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy ngành logistics. Hạ tầng logistics được đầu tư đồng bộ hơn, đặc biệt là hệ thống cảng biển, sân bay, đường cao tốc, trung tâm logistics tại các vùng kinh tế trọng điểm như TP HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Cần Thơ. Khu vực DN phát triển nhanh với hơn 34.000 đơn vị, nhiều DN ứng dụng công nghệ cao và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Các hiệp định thương mại tự do cũng tạo môi trường thuận lợi giúp logistics Việt Nam hội nhập sâu, mở rộng thị trường và nâng cao chuẩn kỹ thuật.

Tuy vậy, Thủ tướng chỉ ra 6 điểm nghẽn lớn cản trở sự phát triển của ngành. Chi phí logistics vẫn cao so với khu vực khi Singapore chỉ ở mức 8% GDP, Malaysia 12% và trung bình thế giới 11%. Liên kết vùng và kết nối hạ tầng chưa đồng bộ; DN lớn còn thiếu, trong khi phần lớn là doanh nghiệp nhỏ, năng lực cạnh tranh yếu. Việt Nam vẫn chưa hình thành trung tâm logistics cấp quốc gia trung chuyển hàng hóa quốc tế; nhân lực chất lượng cao còn thiếu; thể chế chưa bao quát các loại hình logistics mới như thương mại điện tử, logistics xanh hay logistics hàng đặc biệt. Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh thiếu cơ sở dữ liệu chung và hệ thống đo lường thống nhất. Theo Thủ tướng, để góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân trên 10%/năm trong 5 năm tới, ngành logistics phải tăng trưởng gấp 1,5 lần tốc độ GDP, đạt tỉ trọng 6%-7% GDP và duy trì mức tăng trưởng 15%-16%/năm, đồng thời giảm chi phí logistics xuống tương đương mức trung bình thế giới (11%-12%).

Thủ tướng nêu 8 nhiệm vụ trọng tâm: hoàn thiện thể chế, cắt giảm thủ tục; phát triển hạ tầng logistics xanh, số, thông minh và kết nối dữ liệu; đào tạo nhân lực và xây dựng DN logistics lớn; huy động nguồn lực đầu tư; triển khai mô hình quản trị logistics thông minh, thúc đẩy khởi nghiệp; phát triển đồng bộ các dịch vụ hỗ trợ; tăng cường liên kết trong nước, khu vực và quốc tế; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số. Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì thực hiện Chiến lược phát triển logistics 2025-2035; Bộ Tài chính kiện toàn Ủy ban Chỉ đạo Cơ chế một cửa và xây dựng chính sách tài chính, quỹ logistics xanh; Bộ Xây dựng hoàn thiện quy hoạch hạ tầng giao thông, bảo đảm kết nối hiệu quả với mạng lưới cảng và trung tâm logistics.

Thủ tướng đề nghị các địa phương triển khai đầu tư hạ tầng logistics có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải. Hải Phòng và Đà Nẵng được yêu cầu phát huy mạnh mẽ tiềm năng và lợi thế. Riêng Đà Nẵng phải tận dụng cơ hội từ Khu thương mại tự do đầu tiên của cả nước, thúc đẩy quy hoạch trung tâm logistics vùng và mô hình "đô thị logistics thông minh", gia tăng liên kết quốc tế. Các bộ, ngành và địa phương cũng cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu logistics quốc gia, nâng cao tỉ lệ thủ tục hành chính trực tuyến, đưa logistics trở thành ngành ưu tiên trong Chiến lược chuyển đổi số quốc gia.