Đức điều chỉnh nhiều chính sách thu hút lao động nước ngoài

CHLB Đức đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng trong nhiều lĩnh vực như y tế, kỹ thuật, xây dựng, công nghệ thông tin và dịch vụ. Dự báo cho thấy nếu xu hướng già hóa dân số tiếp tục, đến năm 2035, nước này có thể thiếu tới 7 triệu lao động lành nghề.

Trước thực trạng đó, lao động nhập cư được xem là chìa khóa giúp Đức duy trì sản xuất, ổn định thị trường việc làm và bảo đảm an sinh xã hội. Chính phủ Đức vì thế đã đẩy mạnh cải cách chính sách nhập cư, tập trung vào việc nới điều kiện cấp phép, đơn giản hóa công nhận bằng cấp và kinh nghiệm làm việc để thu hút thêm lao động có tay nghề từ nước ngoài.

Mở rộng cơ hội cho sinh viên và người học nghề

Một trong những điểm nổi bật phải kể đến là Luật Nhập cư lao động có kỹ năng sửa đổi (Skilled Immigration Reform) đã nới lỏng quy định đối với sinh viên quốc tế và người học nghề. Theo đó, người có giấy phép cư trú diện học nghề hoặc thực tập sinh được làm thêm tối đa 20 giờ mỗi tuần, thay vì bị giới hạn nghiêm ngặt như trước.

Đặc biệt, độ tuổi tối đa xin visa tìm chỗ học nghề được nâng từ 25 lên 35 tuổi, trong khi thời hạn cư trú cũng kéo dài từ 6 tháng lên 9 tháng. Những điều chỉnh này giúp người nước ngoài có thêm thời gian làm quen với môi trường, học hỏi và tìm kiếm cơ hội việc làm tại Đức. Đồng thời, trình độ tiếng Đức giảm từ B2 xuống B1.

Linh hoạt hơn trong công nhận bằng cấp và kinh nghiệm

Chính phủ Đức đang đơn giản hóa mạnh mẽ quy trình cấp phép cho lao động nước ngoài. Trước đây, ứng viên trong một số ngành đặc thù (như y tế hoặc luật) phải hoàn tất thủ tục công nhận văn bằng trước khi nhập cảnh, thường kéo dài khoảng 4 tháng. Nay, họ có thể thực hiện quy trình này sau khi sang Đức, giúp tiết kiệm thời gian và nhanh chóng gia nhập thị trường lao động.

Đáng chú ý, người có kinh nghiệm thực tế nhưng chưa có bằng cấp chính quy cũng có thể được xem xét cấp phép làm việc trong các ngành nghề không yêu cầu công nhận văn bằng bắt buộc. Đây là bước chuyển quan trọng, thể hiện sự thay đổi từ đánh giá bằng cấp học thuật sang đánh giá năng lực và kinh nghiệm thực tế – hướng tiếp cận linh hoạt và phù hợp với nhu cầu nhân lực hiện nay.

Ngoài ra, cơ chế "recognition partnership" (hợp tác công nhận bằng cấp) cho phép người lao động vừa làm việc tại Đức, vừa hoàn tất thủ tục công nhận bằng ngay tại nơi làm việc. Cơ chế này giúp rút ngắn thời gian hội nhập, đồng thời mang lại lợi ích cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp tuyển dụng.

Đẩy mạnh số hóa và cải cách hành chính

Từ đầu năm 2025, Đức đã đưa vào vận hành cổng dịch vụ lãnh sự trực tuyến, cho phép nộp hồ sơ xin visa qua mạng. Việc số hóa thủ tục hành chính không chỉ rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, mà còn giảm chi phí, tăng tính minh bạch và tạo thuận lợi cho người lao động ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Nới điều kiện nhập tịch, cho phép giữ quốc tịch gốc

Một điểm đột phá khác trong chính sách nhập cư mới là đơn giản hóa điều kiện nhập tịch. Thời gian cư trú tối thiểu để xin nhập quốc tịch được rút ngắn từ 8 năm xuống còn 5 năm, và chỉ còn 3 năm đối với những người có trình độ tiếng Đức C1, tự chủ tài chính và hội nhập tích cực (như học tập, làm việc xuất sắc hoặc tham gia hoạt động xã hội).

Đặc biệt, người nhập tịch được phép giữ quốc tịch gốc, thay vì phải từ bỏ như trước – một bước đi thể hiện sự cởi mở và thực dụng trong chính sách nhân lực quốc tế của Đức.

Luật mới cũng mở rộng cơ hội nhập tịch cho thân nhân và người lao động từng đến Đức làm việc theo các chương trình "khách mời" trước năm 1975, hoặc từng làm việc tại Cộng hòa Dân chủ Đức (Đông Đức) trước năm 1990 – thể hiện tinh thần tri ân và nhân văn đối với thế hệ lao động nhập cư đầu tiên.