Gấp rút hoàn thiện dịch vụ công số

Mục tiêu của Việt Nam là đến năm 2030 sẽ trở thành quốc gia số thịnh vượng. Trước mắt, nhiệm vụ xây dựng chính quyền số đặt ra yêu cầu làm tốt dịch vụ công (DVC) trực tuyến sẽ đem lại nhiều lợi ích cho cả bộ máy nhà nước lẫn công dân.

Cơ quan nhà nước phải là đầu tàu

Ngày 12-10 vừa qua, trong chương trình chào mừng ngày Chuyển đổi số quốc gia 2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu sớm đưa toàn bộ các DVC lên các nền tảng số của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương. Thủ tướng nhấn mạnh việc này sẽ tạo thuận lợi, giảm chi phí tuân thủ, chi phí đi lại, giảm tham nhũng, tiêu cực, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Các cơ quan nhà nước phải là đầu tàu đưa các DVC lên môi trường số sẽ tạo điều kiện cho việc chuyển đổi số trong toàn xã hội.

Hiện 83/83 bộ, tỉnh, thành đã ban hành danh mục DVC trực tuyến toàn trình, một phần với tỉ lệ DVC trực tuyến (trên tổng thủ tục hành chính) đạt 81,12%; tỉ lệ DVC trực tuyến toàn trình đạt 48,28%. Về mặt nhà nước ở thể thống nhất tập trung về một mối, ngoài các cổng DVC của các bộ và các tỉnh, thành, từ tháng 12-2019, Cổng DVC quốc gia đã được đưa vào hoạt động và liên thông với các cổng DVC khác. Theo Tạp chí Tổ chức Nhà nước, tính đến năm 2024, Cổng DVC quốc gia đã cung cấp 4.500 DVC trực tuyến; có hơn 12,17 triệu tài khoản; hơn 287 triệu hồ sơ đồng bộ; hơn 30,2 triệu lượt thực hiện các dịch vụ tiện ích; 39,7 triệu hồ sơ trực tuyến từ cổng. Ngoài ra, thông tin công dân trên ứng dụng VNeID do Bộ Công an quản lý có giá trị sử dụng thay thế các giấy tờ truyền thống, có thể định danh, xác thực được công dân đang làm thủ tục.

Sở Thông tin và Truyền thông TP Đà Nẵng cho biết 6 tháng đầu năm 2024, thành phố triển khai 1.844/1.886 DVC trực tuyến (1.817 toàn trình và 27 một phần) và bảo đảm 100% DVC đủ điều kiện đã được triển khai toàn trình; tích hợp đến 1.499 DVC trực tuyến lên Cổng DVC quốc gia, đạt tỉ lệ 79,5%. Hằng năm thành phố giao chỉ tiêu về DVC trực tuyến gắn với trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, địa phương; yêu cầu các cán bộ sử dụng DVC trực tuyến của cơ quan nhà nước khác; khuyến nghị các doanh nghiệp ưu tiên sử dụng DVC trực tuyến theo ngành, lĩnh vực.

TP HCM đang áp dụng 966 DVC trực tuyến (trong đó: 611 toàn trình, 355 một phần) trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính. Đồng thời, cung cấp 672 tài khoản giám sát thanh toán trực tuyến trên Cổng DVC quốc gia cho các sở, ngành, UBND TP Thủ Đức, quận, huyện, phường, xã, thị trấn. Hệ thống đang mở rộng kết nối với nhiều lĩnh vực, nhiều phần mềm chuyên ngành của các bộ, ngành. Để khuyến khích người dân nộp hồ sơ trực tuyến, TP HCM miễn phí thủ tục ở 5 nhóm: hộ tịch; cấp giấy phép cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam; cấp giấy phép xây dựng; đăng ký kinh doanh; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất.

Phối hợp công - tư

Có một điều đáng chú ý là công cuộc chuyển đổi số ở Việt Nam có cả sự phối hợp công và tư. Sáng kiến đưa DVC trực tuyến lên nền tảng nhắn tin "quốc dân" Zalo được ghi nhận đã đem lại nhiều lợi ích cho cả chính quyền lẫn người dân.

Với ưu thế của một mạng truyền thông xã hội có 75 triệu người dùng, các DVC trên hệ thống mini app của Zalo dễ dàng tiếp cận đông đảo người dân. Theo số liệu của Zalo, tính đến năm 2023, Zalo có hơn 16.000 tài khoản chính thức của cơ quan nhà nước và khối tiện ích đang hoạt động với hơn 57 triệu người quan tâm, tạo ra hơn 1,6 tỉ lượt tương tác. Chỉ sau hơn một năm triển khai dịch vụ cho cơ quan nhà nước và các khối đơn vị tiện ích, hiện có hơn 417 mini app đang hoạt động trên Zalo, phủ từ cấp bộ đến tận xã, phường, phục vụ hơn 5,7 triệu người dùng.

Anh Lưu Đình Ý, nhân viên văn phòng ở TP HCM, cho biết trước đây khi làm thủ tục xin cấp lại hồ sơ cá nhân, anh phải xin nghỉ phép 1 buổi làm việc để đến trung tâm hành chính công của quận. Được cán bộ tiếp dân hướng dẫn về các tính năng của mini app "Quận Gò Vấp Smart" trên Zalo, anh nhận xét: "Có mini app này đúng là quá tiện. Hiện tôi không cần phải xin nghỉ phép, làm hồ sơ, xin cấp lại giấy tờ chỉ cần lên Zalo và thao tác khoảng 10 - 15 phút". Anh Sình Dỉ Gai, Trưởng thôn Lô Lô Chải (xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang), cho biết tổ công nghệ số cộng đồng đã hướng dẫn người dân áp dụng hiệu quả công nghệ để phát triển du lịch thông minh. Các hộ kinh doanh homestay đã áp dụng nền tảng như Agoda, Booking và Facebook để quảng bá và quản lý dịch vụ, thu hút hơn 53.000 du khách. Anh Gai cũng phối hợp với công an xã triển khai ứng dụng định danh điện tử VNeID cho các hộ dân.

Tuy nhiên, hiện còn gần 20% thủ tục hành chính nói chung và hơn 50% DVC trực tuyến toàn trình vẫn chưa được đưa lên mạng. Vẫn còn những đơn vị từ trung ương đến địa phương chưa hoàn chỉnh bộ DVC trực tuyến của mình. Yêu cầu đặt ra là phải sớm đưa toàn bộ các DVC lên môi trường số. Đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng cao, cần phải hướng dẫn người dân về các DVC trực tuyến. Loại hình tổ công nghệ số cộng đồng hiện là cánh tay nối dài của các ban chỉ đạo chuyển đổi số từ cấp tỉnh đến cơ sở. Hiện trên cả nước có khoảng 95.000 tổ như vậy với 450.000 thành viên.