Giải pháp tình thế

Cuộc bầu thủ tướng ở Hạ viện Thái Lan ngày 5-9 vừa qua diễn ra chóng vánh. Ứng cử viên của Đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul, được bầu làm thủ tướng thứ 32 và thủ tướng thứ 3 trong thời gian 2 năm qua ở đất nước này. Ông Anutin đắc cử với 311 phiếu bầu trong khi ứng cử viên thủ tướng của Đảng Pheu Thai do gia tộc Shinawatra dẫn dắt, ông Chaikasem Nitisiri, chỉ được 152 phiếu bầu.

Đảng Pheu Thai thất bại nhưng lại có lý do để không thất vọng. Lý do là ông Anutin đạt được kết quả như trên nhờ sự hậu thuẫn của Đảng Nhân dân, mà sự hậu thuẫn này lại đi cùng ba điều kiện tiên quyết: Trong thời gian 4 tháng tới, ông Anutin phải giải tán Hạ viện để tiến hành cuộc tổng tuyển cử mới; Đảng Nhân dân không tham gia chính phủ mới mà vẫn ở phe đối lập, vẫn là đảng phái chính trị đối lập lớn nhất trong hạ viện; ông Anutin và Đảng Bhumjaithai phải chấp nhận tiến hành trưng cầu dân ý về sửa đổi hiến pháp trong trường hợp cần thiết. 

Ba điều kiện này cho thấy chính phủ mới ở Thái Lan sẽ đoản thọ chứ khó trường thọ.

Ông Anutin cầm quyền nhưng phải lựa ý Đảng Nhân dân và tất cả đảng phái chính trị ở đất nước này đều sẽ nhanh chóng lún sâu vào cuộc tranh giành quyền lực sắp tới. 

Đảng Nhân dân muốn lặp lại kỳ tích bầu cử đạt được hồi năm 2023 là lại vượt mặt Đảng Pheu Thai để trở thành đảng phái chính trị lớn nhất trong Hạ viện. 

Đảng Pheu Thai muốn trở lại cầm quyền. Còn Đảng Bhumjaithai muốn duy trì vị thế có lợi nhất để tham gia cầm quyền với một trong hai đảng trên.

Thái Lan có thủ tướng mới nhờ sự thỏa hiệp giữa Đảng Nhân dân và Đảng Bhumjaithai. Nhưng việc ông Anutin được bầu làm thủ tướng thực chất chỉ là giải pháp quyền lực tình thế, chỉ có giá trị nhất thời và tạm thời. 

Nó giúp cho cuộc khủng hoảng quyền lực chính trị vừa qua lắng xuống chứ không giải quyết được tận gốc rễ cuộc khủng hoảng ấy và chưa thể mở ra được triển vọng vãn hồi lâu bền cho tình hình an ninh và ổn định chính trị - xã hội ở Thái Lan.

Dù vậy, vẫn có thể nhận diện được hai chiều hướng diễn biến mới rất đáng chú ý ở Thái Lan. Thứ nhất là sự thất thế ngày càng gia tăng của Đảng Pheu Thai mà thực chất là sự trượt dốc ảnh hưởng và vai trò của gia tộc Shinawatra trong chính trị và xã hội ở Thái Lan. Nói theo cách khác, có vẻ như chính trường và xã hội nước này đang dần tự thoát khỏi vòng cương tỏa và chi phối bấy lâu nay của uy thế nhà Shinawatra.

Thứ hai là chiều hướng cấu trúc lại cục diện chính trường dưới tác động của sự xích lại gần nhau giữa các đảng phái và phe cánh chính trị tưởng như không thể hợp tác được với nhau. 

Đảng Nhân dân và Đảng Bhumjaithai vốn như nước với lửa về cương lĩnh chính trị. Đảng Nhân dân mà tiền thân là Đảng Tiến bước vốn được coi là cấp tiến và hiện đại trong khi Đảng Bhumjaithai bị nhìn nhận là đảng bảo thủ. Vậy mà giờ lại hợp tác với nhau để bầu thủ tướng mới.

Cả hai chiều hướng trên đều sẽ là những tác nhân quyết định tới kết quả cuộc tổng tuyển cử sắp tới, đồng thời báo hiệu tình hình chính trị - xã hội ở Thái Lan cả sau khi bầu được thủ tướng mới vẫn đầy bất định. 

Diễn biến tới đây như thế nào vẫn lệ thuộc rất nhiều vào vai trò của giới quân sự và tòa án. Điều này không khó hiểu bởi không thể đòi hỏi giải pháp tình thế có thể giải quyết được dứt điểm, ổn thỏa và lâu bền vấn đề cần giải quyết.