Lạm thu nở rộ do "xử" chưa tới

Bức xúc trước các khoản thu bất hợp lý đầu năm, phụ huynh Trường Tiểu học Hải Bối (xã Hải Bối, huyện Đông Anh, TP Hà Nội) đã có đơn tập thể gửi báo chí tố cáo ban giám hiệu trường này thu của học sinh (HS) nhiều khoản tiền ngoài quy định.

Đầu năm học đã lo thu tiền hè!

Trong lá đơn này, phụ huynh liệt kê hàng chục khoản thu khiến họ choáng váng. Cụ thể, các khoản thu hè 2017-2018 gồm: học kỹ năng sống: 100.000 đồng/HS, học văn hóa: 525.000 đồng/HS, quần áo đồng phục: 670.000 đồng/HS, cơ sở vật chất bán trú: 100.000 đồng /HS/năm, mua máy chiếu: 800.000 đồng/HS.

Các khoản thu đầu năm 2017-2018 gồm: học kỹ năng sống 1 tiết/tuần: 40.000 đồng/ tháng (9 tháng là 360.000 đồng), chăm sóc bán trú: 120.000 đồng/HS/tháng, dạy 2 buổi/ngày: 100.000 đồng/HS/tháng. Ở khối 1 và các lớp thường, mỗi HS bị thu hỗ trợ soạn giảng 35.000 đồng/tháng, sổ liên lạc điện tử: 15.000 đồng/tháng (9 tháng là 135.000 đồng), nước uống: 100.000 đồng/năm, học tiếng Anh 2 tiết/tuần: 50.000 đồng/tháng, bảo hiểm thân thể: 100.000 đồng, bảo hiểm y tế: 614.250 đồng...

Chưa hết, nhà trường còn thu các khoản "tự nguyện" gồm: xã hội hóa giáo dục: 200.000 đồng/HS (trái tuyến 300.000 đồng), quỹ hội cha mẹ: 150.000 đồng/HS, quỹ khuyến học: 70.000 đồng/HS, thuê phông bạt che khai giảng và bế giảng: 50.000 đồng/HS.

Đầu năm học, phụ huynh lại có nhiều nỗi lo toan, trong đó có các khoản phụ phí Ảnh: Hoàng Triều

Trước phản ứng từ các phụ huynh, bà Bùi Thị Sinh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hải Bối, thừa nhận nhà trường có các khoản thu như vậy. Tuy nhiên, các khoản thu này dựa trên nguyên tắc tự nguyện, thỏa thuận giữa phụ huynh và nhà trường chứ nhà trường không ép buộc.

Tại Trường Tiểu học Đặng Cương (huyện An Dương, TP Hải Phòng), phụ huynh cũng phản ứng về các loại phí phải đóng đầu năm học 2017-2018. Cụ thể, đối với HS lớp 1, phụ huynh phải đóng 14 khoản tiền như: ủng hộ cơ sở vật chất, câu lạc bộ hè: 2.650.000 đồng, sách giáo khoa: 80.000 đồng, kỹ năng sống: 1 triệu đồng/năm, tiếng Anh: 2 triệu đồng... và nhiều khoản khác với tổng cộng hơn 10 triệu đồng/HS. Các loại phí đầu năm của HS lớp 4 và lớp 5 cũng lên tới 6 triệu đồng với nhiều khoản thu như: trải nghiệm sáng tạo, hoạt động ngoài giờ, kỹ năng sống, tạp phí, lao động, bảo vệ hỗ trợ chuyên môn, tăng giờ, sinh hoạt hè...

Ngoài các loại tiền liên quan đến học tập, HS Trường Tiểu học Đặng Cương còn phải nộp thêm các khoản như: ủng hộ khai giảng 50.000 đồng, ủng hộ các ngày lễ lớn 100.000 đồng, trang trí tu sửa khuôn viên 100.000 đồng và thăm hỏi, phong trào, tiền khen thưởng...

Lãnh đạo Trường Tiểu học Đặng Cương cho biết phụ huynh tự nguyện ủng hộ và những người tự nguyện ủng hộ phải có đơn thì nhà trường mới nhận. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều phụ huynh cho hay danh nghĩa là tự nguyện nhưng họ đều bị đưa vào thế không thể không ủng hộ tiền do lo ngại ảnh hưởng đến việc học của con em.

Phải xử lý người đứng đầu

Trước hàng loạt vụ lạm thu đang xảy ra ở nhiều trường học, ông Trần Tú Khánh - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) - thừa nhận chuyện này năm nào cũng tái diễn với những mức độ và hình thức khác nhau. Trong đó, nhiều hoạt động đã biến tướng trên danh nghĩa "tự nguyện" hay "thu các khoản ngoài quy định của nhà nước", gây ra phản ứng trong dư luận.

Ông Khánh thẳng thắn cho rằng để xảy ra việc lạm thu như vừa qua có trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục và ngành giáo dục các địa phương. Họ đã không theo dõi, giám sát các quy định về thu - chi. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, xử lý sai phạm tại một số địa phương cũng chưa được làm tới nơi tới chốn.

Để ngăn ngừa tình trạng lạm thu đầu năm học, theo ông Trần Tú Khánh, bên cạnh việc ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về tài chính, thu chi trong các cơ sở giáo dục, Bộ GD-ĐT sẽ tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra tại các địa phương nhằm kịp thời chấn chỉnh, kiến nghị xử lý những sai phạm.

Tuy nhiên, ông Khánh nhấn mạnh trách nhiệm xử lý là của địa phương, Bộ GD-ĐT không có thẩm quyền để xử lý trực tiếp. Vì thế, các địa phương phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa, mạnh dạn kỷ luật nghiêm những người đứng đầu cơ sở giáo dục vi phạm thì mới có thể hạn chế, dứt điểm được tình trạng lạm thu.