Từ quán cà phê đến nghị trường

Cuộc gặp theo kiểu cà phê với nhau nên nội dung trao đổi khá thoải mái. Những vấn đề đưa ra không mới như thời gian ban hành quy hoạch quảng cáo, cách quản lý trong thời gian tới làm sao để ngành này có đóng góp cho ngân sách tương xứng với nguồn thu rất lớn hiện nay… nhưng nó được ngầm hiểu rằng chắc chắn phải đi vào khuôn khổ. Là thành phố lớn nhất nước nên hiệu quả quản lý quảng cáo tại nơi này sẽ là mô hình có thể được mô phỏng ở nơi khác. Đây là ngành có nguồn thu lớn nhưng thời gian qua dường như đã bị buông lỏng, nên nhiều doanh nghiệp vi phạm quy định, trốn tránh trách nhiệm nộp thuế, nhiều cơ quan cát cứ thu lợi… Vấn đề này không thể kéo dài hơn nữa, bởi chúng ta đã có Luật Quảng cáo và các luật liên quan điều chỉnh ngành nghề này.

Khác với trước đây, quảng cáo được định nghĩa trong luật là "sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ…" nên tác động của hoạt động quảng cáo đối với xã hội lớn hơn nhiều, sâu xa hơn nhiều trong vỏ bọc kinh doanh như nhiều người vẫn tưởng. Nó là công cụ cạnh tranh khốc liệt trên thương trường, mà tại Việt Nam ngành sản xuất nước giải khát là một ví dụ. Những doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước bị đè bẹp, thậm chí phá sản hàng loạt. Đến nay chỉ tồn tại vài ông lớn ngành này (hầu hết là vốn nước ngoài) và bắt đầu cuộc cạnh tranh mới với nhiều doanh nghiệp nước ngoài khác đang đổ vào.

Quảng cáo đến mức độ nào đó sẽ làm thay đổi hành vi của người tiêu dùng, thay đổi nhận thức của lớp trẻ. Đáng tiếc, về vấn đề này, các cơ quan chức năng chưa có cách quản lý hiệu quả. Ví dụ như luật cấm quảng cáo rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên. Thế là bia được tùy tiện quảng cáo và đây là mặt hàng quảng cáo mạnh nhất trên các phương tiện truyền thông, quảng cáo ngoài trời và trên internet. Làm sao chúng ta tuyên truyền cho người trẻ về tác hại của rượu, bia khi mà những bảng quảng cáo bia nghiễm nhiên có mặt ở cạnh hầu hết các trường học với câu slogan kích thích. Hình ảnh bia có mặt mọi lúc mọi nơi, từ trong nhà (trên TV) ra ngoài ngõ (bảng quảng cáo), đến trên đường (quán nhậu căng băng-rôn), đến trường học (trên internet)… Quảng cáo thức ăn nhanh cũng thế, sẵn sàng lấp đầy trí óc của những đứa trẻ bất chấp các khuyến cáo của các chuyên gia y khoa, dinh dưỡng. Còn YouTube, TikTok… thì càng khó quản lý và nơi đây quảng cáo tất tần tật kể cả rượu, bia, chất cấm và cả thuốc kích dục.

Gặp gỡ các doanh nghiệp quảng cáo chỉ là một phần của câu chuyện quản lý quảng cáo hiện nay. Môi trường này luôn luôn phát triển theo sự nhạy bén của các nhà kinh doanh nên cũng cần những nhà quản lý có tầm nhìn tương ứng. Gặp gỡ ở quán cà phê cũng tốt, nhưng càng cần hơn là những quy định theo kịp với thực tiễn và các cơ quan thực thi hữu hiệu. Vấn đề này phải được giải quyết ở cấp độ quốc gia và nghiên cứu, bàn thảo kỹ càng ở nghị trường. n