Hài hòa lợi ích

Theo đó, các đơn vị tham mưu đề xuất UBND TP HCM chấp thuận cho thực hiện cơ chế thí điểm về khai thác cho thuê căn hộ để ở trong nhà chung cư theo hình thức lưu trú ngắn hạn. Sau đó tổng hợp thực tế làm cơ sở kiến nghị các cơ quan Trung ương bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật. Đây là điều rất cần thiết.

Thực tế, tại các nước trên thế giới như Hàn Quốc, Trung Quốc… hình thức này rất phổ biến, thuận lợi cho du khách quốc tế.

Theo quy định của Luật Nhà ở 2023 (điểm c khoản 8 điều 3) và Thông tư 05/2024/TT-BXD, cụ thể là nếu sử dụng căn hộ để kinh doanh dịch vụ lưu trú (short-term rental) như khách sạn thì đang bị xem là sử dụng sai mục đích đối với loại chung cư "chỉ để ở". Tuy nhiên, luật không cấm cho thuê dài hạn hoặc cho thuê để ở, chủ căn hộ vẫn có thể cho thuê ở dài hạn, ở ghép, hộ gia đình thuê, miễn là mục đích vẫn là "để ở". Nhưng nếu cho khách thuê theo giờ, theo ngày, có khách ra vào liên tục như khách sạn thì coi như đang sử dụng căn hộ vào mục đích lưu trú dịch vụ thì vướng quy định này.

Ở góc độ đơn vị quản lý vận hành, lý do có quy định hạn chế này là vì việc cho thuê lưu trú ngắn ngày dễ gây mất an ninh - trật tự, do người ra vào thường xuyên, không kiểm soát được lý lịch, có thể gây mất an toàn cho cư dân sống lâu dài; ảnh hưởng chất lượng sống của cư dân vì thang máy, bãi xe, dịch vụ chung bị quá tải. Ngoài ra, có thể vi phạm công năng nhà ở, do Luật Nhà ở xác định căn hộ chung cư là để ở, không phải để kinh doanh dịch vụ lưu trú.

Tuy nhiên, nếu tất cả chung cư không phải hỗn hợp hoặc có mục đích thương mại mà hạn chế hẳn thì sẽ làm nghẽn một phần dòng chảy kinh tế đô thị, không phù hợp với mô hình kinh tế chia sẻ là xu thế hiện nay với lợi thế các nền tảng công nghệ kết nối toàn cầu.

Vì vậy, để hài hòa lợi ích, có thể cho phép cho thuê ở ngắn ngày nhưng không thuộc diện kinh doanh lưu trú như khách sạn, có thể quy định thời gian hợp đồng thuê ở tối thiểu có thể dưới 30 ngày nhưng phải từ vài ngày trở lên. 

Ngoài ra, cần các quy định thêm để bảo đảm an ninh - trật tự và môi trường sống của cư dân. Cho phép một số tầng hoặc một số block dùng làm lưu trú ngắn hạn, phần còn lại chỉ để ở thật sự. Chủ nhà phải khai báo với phường, nộp thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động cho thuê ngắn hạn. Quy định về an ninh, kiểm soát ra vào cần bắt buộc có hệ thống "check-in" có danh tính. Có thể phối hợp với ban quản lý để cập nhật danh sách khách. Đặc biệt là phải thông qua hội nghị cư dân, có thể biểu quyết đồng ý, không đồng ý cho mô hình thuê ngắn hạn.

Đặc biệt, nguyên tắc áp dụng thí điểm là việc cho thuê phải được hội nghị nhà chung cư thông qua, bao gồm cả mức phí quản lý vận hành tăng thêm đối với các căn hộ kinh doanh lưu trú và có biện pháp chế tài với các chủ hộ và khách vi phạm về an ninh - trật tự.