Kế hoạch thực thi cụ thể

Trong chương trình này, quy định bắt buộc các hộ nuôi chó, mèo phải khai báo với UBND cấp xã, phường, đặc khu; quản lý chặt chó, mèo nuôi; tiêm vắc-xin; nuôi nhốt; rọ mõm khi ra đường… Mục tiêu nhằm kiểm soát bệnh dại, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hướng tới không còn ca tử vong do bệnh dại vào năm 2030.

TP HCM là đô thị trên 14 triệu dân, mật độ cao, hẻm ngõ chằng chịt, chung cư đan xen nhà ở. Thú cưng, đặc biệt là chó, mèo, ngày càng phổ biến và trở thành một phần đời sống tinh thần của rất nhiều gia đình nhưng lâu nay chủ yếu dựa vào ý thức tự giác, thiếu hệ thống quản lý và không có cơ chế trách nhiệm rõ ràng. Không hiếm trường hợp chó thả rông đi vệ sinh bừa bãi, tấn công người đi đường hoặc gây tai nạn giao thông. Khi xảy ra sự cố, người bị hại rơi vào tình thế "được vạ thì má đã sưng" vì không xác định được chủ nuôi, không có dữ liệu truy xuất, cũng không có cơ quan tiếp nhận trách nhiệm giải quyết rõ ràng.

Quy định mới vì vậy, không đơn thuần là yêu cầu khai báo hay tiêm vắc-xin. Nó khẳng định nguyên tắc nuôi thú cưng là quyền nhưng phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật và trách nhiệm với cộng đồng.

Tuy nhiên, chính sách đúng không đồng nghĩa tự động hiệu quả. Nếu triển khai nửa vời, thiếu giám sát, thiếu chế tài, quy định dễ rơi vào tình trạng nằm trên giấy. Thực tế nhiều quy định từng ra đời với mục tiêu tốt đẹp nhưng nhanh chóng rơi vào lãng quên vì thiếu giám sát, thiếu hướng dẫn rõ ràng, thiếu công cụ thực thi và thiếu chế tài đủ sức răn đe.

Điều mà người dân mong muốn là chính sách có thể thực thi, có kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt và có kết quả rõ ràng. Với quy định này, cần kế hoạch thực thi cụ thể và khả thi. Trước hết, cấp phường - xã cần triển khai khai báo đơn giản, có thể qua ứng dụng online, để người dân không mất thời gian đi lại, không xem là gánh nặng thủ tục. Sau khai báo phải có danh sách theo dõi, lịch tiêm vắc-xin được cập nhật định kỳ ít nhất 2 lần/năm.

Đặc biệt, ứng dụng hệ thống quản lý bằng mã định danh hoặc chip cho chó, mèo như nhiều thành phố lớn trên thế giới đang làm. Điều này giúp truy xuất khi thú bị bỏ rơi, gây tai nạn hoặc chủ nuôi thay đổi nơi cư trú.

Bên cạnh đó, cần đội xử lý chó thả rông và xử phạt rõ ràng, bao gồm chi phí chăm giữ, tiêu hủy nếu cần và bồi thường khi vật nuôi gây thiệt hại. Không có chế tài đủ mạnh, quy định sẽ mãi chỉ là khuyến cáo.

Ngoài quản lý, chiến dịch truyền thông thay đổi nhận thức là yếu tố then chốt. Nuôi thú cưng là quyền, sở thích cá nhân nhưng phải có trách nhiệm xã hội: bảo đảm thú được tiêm vắc-xin, quản lý an toàn, không gây nguy hiểm, phiền toái hay ô nhiễm cho cộng đồng.

Khi mỗi người nuôi ý thức được điều đó và chính quyền kiên quyết thực thi, TP HCM sẽ tiến gần hơn tới mục tiêu đô thị hiện đại, văn minh.