Đổ xô xin tham gia "chuỗi"

Từ năm học 2018-2019, các trường học công thuộc khối mầm non ở quận 3 và quận 5 (TP HCM) sẽ thí điểm sử dụng sản phẩm thuộc "Chuỗi thực phẩm an toàn" (gọi tắt là chuỗi) buộc các cơ sở cung cấp thực phẩm vào hệ thống này phải chạy đua để tìm nguồn hàng phù hợp. Các cơ sở này hoặc phải có chứng nhận tham gia chuỗi hoặc mua hàng từ những đơn vị khác đã có chứng nhận.

Thực phẩm "chuỗi" đắt hàng

Ông Đào Văn Đức, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp sản xuất và dịch vụ Phước An (huyện Bình Chánh, TP HCM), cho biết trước giờ, việc cung cấp rau củ quả vào kênh trường học rất khó nhưng gần đây, ông liên tục nhận được điện thoại hỏi mua hàng từ các cơ sở cung cấp thực phẩm vào trường mầm non. "HTX đắt hàng nhờ sản phẩm đã có chứng nhận chuỗi và chúng tôi đang có kế hoạch mở rộng sản xuất để đáp ứng những đơn hàng mới. Còn hiện tại, sản phẩm chúng tôi ưu tiên bán hàng cho các mối mua hàng lâu năm, lượng hàng còn lại mới bán cho các khách hàng mới. Ở thời điểm hiện tại, chúng tôi không ký hợp đồng nguyên tắc với các cơ sở thu mua vì lo ngại hợp đồng bị lợi dụng để hợp thức hóa cho các nguồn hàng khác" - ông Đức nói.

Rau củ quả của một đơn vị đạt chứng nhận chuỗi

Đại diện một cơ sở cung cấp thực phẩm vào trường học thừa nhận rất khổ sở trong việc tìm nguồn hàng do sản phẩm đạt chứng nhận chuỗi không có nhiều. "Để đủ một bữa ăn cho các cháu, cần nhiều loại thực phẩm từ gạo, rau, củ, quả, thịt, trứng,… nhưng các đơn vị đạt chứng nhận chuỗi chỉ cung cấp một phần, hơn nữa họ đã có mối hàng sẵn. Ngoài ra, hai bên cần đàm phán về số lượng, giá cả, phương thức giao hàng nên chưa thể hợp tác ngay cho năm học mới này" - đại diện cơ sở này phân trần.

Một số cơ sở cung cấp thực phẩm còn cho rằng các ban, ngành nên mở rộng sản phẩm đạt các chứng nhận thực hành sản xuất tốt, quản lý thực phẩm tiên tiến như: VietGAP, GlobalGAP, ISO, HACCP,… được đưa vào trường học thay vì yêu cầu sản phẩm đạt chứng nhận chuỗi. Bởi lẽ, chứng nhận chuỗi còn mới, ít người biết đến dù giới chuyên môn đánh giá cao về tiêu chuẩn này trong việc quản lý thực phẩm.

Chỉ áp dụng với thực phẩm tươi sống

Việc thí điểm đưa sản phẩm chuỗi vào trường học là một trong các nội dung của kế hoạch liên tịch giữa ký kết giữa Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM và Sở Giáo dục - Đào tạo TP nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn. Theo kế hoạch này, không chỉ sản phẩm đạt chứng nhận chuỗi mà các cơ sở đạt các chứng nhận HACCP, ISO 22000:2005, VietGAP, GlobalGAP… đều được khuyến khích sử dụng. Tuy nhiên, thực tế triển khai lại có chuyện cơ sở cung ứng thực phẩm hoặc trường học hiểu cứng nhắc rằng chỉ có chứng nhận "chuỗi" mới được chấp nhận.

Vừa qua, thậm chí một số cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm bánh bao, bánh flan, bánh mì, sữa,… đã nộp hồ sơ đến Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP đăng ký tham gia chuỗi vì lo bị trường học cắt hợp đồng. Mới đây, ông Lê Minh Hải, Phó Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP, phải ký văn bản gửi Sở Giáo dục - Đào tạo TP nêu rõ hiện nay việc xây dựng và phát triển chuỗi thực phẩm của TP bước đầu chỉ thực hiện cho thực phẩm tươi sống (rau củ quả, thịt gia súc, gia cầm, trứng, thủy sản) và chưa triển khai cho thực phẩm chế biến (thực phẩm phối trộn nhiều nguyên liệu).

Theo Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM, từ năm 2013 đến nay, ban quản lý đề án chuỗi đã cấp 203 giấy chứng nhận cho 109 tổ chức, cá nhân đủ điều kiện tham gia chuỗi với sản lượng hơn 94.000 tấn/năm. Trong đó, nhiều nhất là thịt heo hơn 48.000 tấn/năm, thịt gà công nghiệp gần 17.000 tấn/năm, thịt trâu - bò gần 6.500 tấn/năm, rau quả hơn 16,4 tấn/năm, trứng gà gần 519 triệu quả/năm,… Các đơn vị đạt chứng nhận này phần lớn là những thương hiệu thực phẩm có tiếng trên thị trường và một số cơ sở mới bắt đầu xây dựng thương hiệu như: thịt heo Vissan, Sagrifood, trứng gà Ba Huân, Vĩnh Thành Đạt, C.P; rau củ quả của VinEco, HTX Phước An, Ngã Ba Giồng, Phú Lộc,… Danh sách các cơ sở đạt chứng nhận chuỗi trong thời gian có hiệu lực đều được Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP công bố thông tin trên website của ban.