Xử nghiêm sai phạm tại 12 dự án thua lỗ

Ngày 5-7, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ - Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ xử lý các tồn tại của một số nhà máy, dự án yếu kém thuộc ngành Công Thương (gọi tắt là Ban Chỉ đạo) - đã chủ trì phiên họp triển khai kết luận của Bộ Chính trị mới đây về các đơn vị này.

Đến cuối năm 2016, lỗ lũy kế 16.126 tỉ đồng

Bộ Công Thương cho biết 12 dự án thua lỗ của ngành có tổng mức đầu tư 63.610 tỉ đồng. Trong đó, vốn chủ sở hữu 14.350 tỉ đồng, còn khoảng 47.000 tỉ đồng - chiếm 75% tổng mức đầu tư là vay (vay ngân hàng 41.800 tỉ đồng, vay nước ngoài có bảo lãnh 6.600 tỉ đồng).

Về thực trạng các dự án, nhà máy này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết có 6 nhà máy vận hành nhưng thua lỗ gồm: 4 nhà máy phân đạm (Phân đạm Ninh Bình, Phân đạm Hà Bắc, DAP Đình Vũ, DAP Lào Cai), Nhà máy Đóng tàu Dung Quất và Công ty Thép Việt - Trung. Ba dự án, nhà máy dừng thi công là Nhà máy Ethanol Phú Thọ, Nhà máy Bột giấy Phương Nam và Nhà máy Gang Thép Thái Nguyên giai đoạn 2. Ba nhà máy dừng hoạt động là Nhiên liệu Sinh học Bình Phước, Nhiên liệu Sinh học Dung Quất và Xơ sợi Đình Vũ.

Nhà máy Ethanol Dung Quất không hoạt động lại được vì không bảo đảm cả yếu tố kinh tế và kỹ thuật Ảnh: Phương Nhung

Đáng chú ý, 10 nhà máy đang hoạt động hay dừng sản xuất có lỗ lũy kế 16.126 tỉ đồng (tại thời điểm 31-12-2016) và vốn chủ sở hữu chỉ còn 3.956 tỉ đồng, trong đó nhiều nhà máy âm vốn chủ sở hữu.

Lập dự án nhanh, thực hiện trì trệ

Trước tình trạng này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phân tích "bệnh chung" của 12 dự án, nhà máy là khi lập và phê duyệt dự án thì làm rất nhanh nhưng khi tổ chức thực hiện, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản lại rất trì trệ, vướng mắc pháp lý với các nhà thầu EPC, điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng thêm 43% so với dự toán. Nhiều dự án kéo dài tới nay chưa xong, có nhà máy xong rồi nhưng không hoạt động được.

Ngoài ra, theo Phó Thủ tướng, khi lập phương án đầu tư, sản xuất kinh doanh thì thông số đầu vào khả quan, chi phí sản xuất thấp và giá trị đầu ra cao nhưng khi vận hành thì kết quả ngược lại.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá sau khi quyết liệt tháo gỡ khó khăn, tình hình đã có chuyển biến tích cực. Cụ thể, 4 nhà máy đạm (Phân đạm Ninh Bình, Phân đạm Hà Bắc, DAP Đình Vũ, DAP Lào Cai) đã hoạt động tốt hơn, đạt 80% công suất. Nhà máy DAP Đình Vũ và Lào Cai đã đa dạng hóa sản phẩm với 64% đạm xanh có giá trị cao, lãi 600.000 đồng/tấn.

Nhà máy thép Việt - Trung đã đàm phán lại với phía Trung Quốc để xoay chuyển tình thế có lợi cho Tổng Công ty Thép. Nhà máy tiến hành thay đổi mô hình quản trị sang 2 thành viên và tình hình sản xuất - kinh doanh trong 6 tháng qua đã lãi 67 tỉ đồng. "Nếu thép Việt - Trung tiếp tục làm tốt thì sang năm sẽ cho ra khỏi danh sách yếu kém như với các dự án phân đạm" - Phó Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhận định: "Hầu như không có chuyển biến gì mà tình hình còn tệ hơn là nhóm dự án, nhà máy của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), với các nhà máy đóng tàu Dung Quất, Xơ sợi Đình Vũ và các dự án, nhà máy nhiên liệu sinh học". Trong đó, Nhà máy Ethanol Dung Quất tới nay không hoạt động lại được vì không bảo đảm cả yếu tố kinh tế lẫn kỹ thuật.

"Ai làm không xong thì phải thay thế"

Đáng lo ngại là dự án Xơ sợi Đình Vũ ngày càng xấu đi vì vướng vào kiện tụng. Nhà máy Đóng tàu Dung Quất thì chưa thực hiện quyết toán hợp đồng thầu EPC khi xây dựng giai đoạn 1; chưa thống nhất được giá trị/chi phí thực hiện của chủ đầu tư dự án tàu 104.000 DWT để PVN làm cơ sở ký kết hợp đồng nhận nợ, thế chấp tài sản bảo đảm và trả nợ cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

Về giải pháp, Ban Chỉ đạo yêu cầu các đơn vị chủ đầu tư, Bộ Công Thương bám sát kết luận của Bộ Chính trị nhằm đạt những mục tiêu: Sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc, khắc phục tối đa thiệt hại cho nhà nước theo lộ trình hết năm 2017 hoàn thành phương án, trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức xong việc triển khai (kể cả bán được Nhà máy Bột giấy Phương Nam); hết năm 2018, xử lý căn bản các yếu kém và tới năm 2020 thì hoàn thành xử lý các nhà máy, dự án này. Đồng thời, xử lý nghiêm minh các vi phạm quản lý kinh tế của các cá nhân, tập thể gây thua lỗ tại các dự án, nhà máy này.

"Ai không làm và làm không xong thì phải thay thế" - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.