Luật Công đoàn (sửa đổi): Nâng cao vai trò đại diện

Tại Hội nghị tiếp xúc cử tri góp ý dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) và Luật Việc làm (sửa đổi) do Đoàn Đại biểu Quốc hội và LĐLĐ TP HCM tổ chức tại quận Bình Tân và TP Thủ Đức, TP HCM mới đây, nhiều ý kiến đề xuất nên bổ sung quy định về bố trí cán bộ Công đoàn chuyên trách tại các đơn vị sử dụng lao động có đông lao động.

Chú trọng tạo nguồn cán bộ

Ông Nguyễn Thanh Tuấn - Phó Chủ tịch LĐLĐ quận Bình Tân, TP HCM - cho hay rất tán đồng với quy định tại điều 26 dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) về việc Công đoàn các cấp được bảo đảm về tổ chức và số lượng cán bộ Công đoàn để thực hiện chức năng, quyền, trách nhiệm theo quy định của pháp luật. 

Cơ quan có thẩm quyền quyết định số lượng cán bộ Công đoàn là cán bộ, công chức, viên chức sau khi thống nhất với Tổng LĐLĐ Việt Nam. Nếu nội dung này được thông qua sẽ tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức Công đoàn chủ động bố trí số lượng cán bộ phù hợp trên cơ sở số lượng Công đoàn cơ sở, đoàn viên, người lao động (NLĐ) theo địa bàn và yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị.

Tuy nhiên, để phát huy hơn nữa vai trò của Công đoàn trong doanh nghiệp (DN), nhất là những nơi có đông lao động, ông Tuấn đề nghị nên bổ sung quy định bố trí cán bộ chuyên trách Công đoàn tại các DN có từ 1.000 lao động trở lên. Cán bộ Công đoàn chuyên trách sẽ được ưu tiên tuyển chọn từ nguồn cán bộ Công đoàn cơ sở, NLĐ trưởng thành trong phong trào CNVC-LĐ, hoạt động Công đoàn hoặc mở thêm cơ chế thuê cán bộ chuyên trách Công đoàn theo hợp đồng. 

"Theo tôi, nên quy định rõ việc phân bổ số lượng cán bộ chuyên trách Công đoàn cho từng tỉnh, thành phố, từ đó các địa phương sẽ phân bổ về cho các Công đoàn cấp trên quản lý trực tiếp theo từng đơn vị" - ông Tuấn đề nghị.

Ông Lý Ngọc Sơn, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Tập đoàn Môi trường Xanh (quận Bình Tân, TP HCM), cũng cho rằng việc bố trí cán bộ Công đoàn chuyên trách tại các DN có trên 1.000 lao động là cần thiết để bảo đảm tính đại diện và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Công đoàn. 

Tuy nhiên, hiện nay việc tuyển chọn cán bộ Công đoàn chuyên trách rất khó khăn. Để giải quyết bài toán này, ông Sơn đề xuất nên mời những cán bộ Công đoàn đã nghỉ hưu làm cán bộ Công đoàn chuyên trách tại DN. Đây là lực lượng có nhiều kinh nghiệm, kỹ năng, tâm huyết với Công đoàn, đồng thời họ đang hưởng lương hưu nên không đặt nặng vấn đề thu nhập,

Theo bà Trần Hoàng Ngọc Anh, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Thiết bị điện Sài Gòn (quận Bình Tân), về lâu dài cần quan tâm đến chất lượng nguồn cán bộ Công đoàn không chuyên trách. Bà Anh cho biết hiện nay ở các DN đang có tình trạng người được đề cử vào ban chấp hành Công đoàn là người được đa số đoàn viên tín nhiệm nhưng năng lực hạn chế, nhất là cán bộ lớn tuổi. Do vậy nên quy định tiêu chí tối thiểu (độ tuổi, trình độ học vấn, vị trí công việc, thời gian làm việc tại DN...) đối với đối tượng ứng cử vào vị trí cán bộ Công đoàn không chuyên trách.

Duy trì mức đóng kinh phí Công đoàn

Vấn đề tài chính Công đoàn cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Đa số các đại biểu đồng tình với việc giữ nguyên mức đóng kinh phí Công đoàn là 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho NLĐ do cơ quan, tổ chức, DN đóng. Đồng thời, Công đoàn được tự quyết định các nguồn thu, chi tài chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho NLĐ.

Theo bà Phan Thị Tuyết Hương, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Bệnh viện Đa khoa Triều An (quận Bình Tân), luật không nên quy định cứng Công đoàn cơ sở và tổ chức đại diện của NLĐ tại DN được phân phối 75% hay Công đoàn cấp trên quản lý, sử dụng 25% kinh phí Công đoàn mà nên quy định theo hướng "tối thiểu 75%" và "tối đa 25%" để bảo đảm linh hoạt trong điều tiết tổng thể của cả hệ thống, tùy theo quy mô của tổ chức Công đoàn hoặc theo địa bàn.

Còn ông Hoàng Văn Dũng, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Nhựa Minh Hùng (quận Bình Tân), nhìn nhận việc DN cố tình trốn tránh trách nhiệm và chậm đóng kinh phí Công đoàn đã dẫn đến tình trạng thất thu kinh phí Công đoàn, gây khó khăn cho việc tổ chức hoạt động, nhất là trong việc chăm lo cho đoàn viên, NLĐ khó khăn. Từ thực tế đó, ông Dũng đề xuất nên có quy định cụ thể hơn về phương thức đóng, nguồn đóng, thời hạn và chế tài xử lý vi phạm đối với hành vi trốn đóng, chậm đóng kinh phí Công đoàn. 

"Tại khoản 5, điều 10 dự thảo Luật Công đoàn quy định nghiêm cấm hành vi không đóng, chậm đóng, đóng kinh phí Công đoàn không đúng mức, không đúng số người thuộc đối tượng phải đóng theo quy định nhưng chưa nêu rõ DN đóng trễ bao lâu thì được tính là chậm đóng, nợ đóng để các đơn vị, DN và cơ quan chức năng thuận tiện hơn trong việc theo dõi, đôn đốc và thực hiện" - ông Dũng nói.

Ông Dũng cũng đề xuất quá 6 tháng kể từ ngày đóng kinh phí theo quy định mà DN không đóng, đóng không đúng mức, không đủ số người thuộc đối tượng phải đóng thì được xem là chậm đóng. Bên cạnh đó, cần bổ sung vào luật về chế tài xử lý đơn vị có hành vi trốn đóng hoặc chậm đóng kinh phí Công đoàn theo hướng tổ chức Công đoàn đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước cấm xuất cảnh, phong tỏa tài khoản, hóa đơn...