Mở cánh cửa để sinh viên tự trưởng thành

Tiến sĩ Chu Duy Ly hiện công tác ở Khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM. Người thanh niên từng có vẻ ngoài như rocker với mái tóc dài buộc gọn và vóc dáng đậm chất thể thao lại chọn con đường học thuật nghiêm túc.

Học tập xuyên biên giới

Có những hành trình bắt đầu từ điều tưởng chừng nhỏ bé: một con tem, một trang truyện tranh hay một giai điệu xa lạ. Với Chu Duy Ly, tuổi thơ đã trở thành nền móng cho sự nghiệp học thuật vươn xa, nơi biên giới quốc gia chỉ còn là điểm nối của những dòng chảy tri thức vô tận.

Sinh ra trong một gia đình đa văn hóa Kinh - Êđê - Jrai tại Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk - vùng đất của núi rừng Tây Nguyên, Duy Ly từ nhỏ đã say mê và tò mò khám phá thế giới. Bộ sưu tập tem gắn liền với hình ảnh các nơi xa xôi khơi gợi trí tưởng tượng và thôi thúc cậu bé vùng cao tìm kiếm tri thức. Song song đó là niềm yêu thích văn học cổ điển Trung Hoa, tiểu thuyết Liên Xô, truyện tranh Nhật Bản, phim hoạt hình Mỹ và cả âm nhạc phương Tây. Những mảnh ghép ấy mở cho anh "toàn cầu quan" rất sớm.

Năm 2005, Duy Ly vào học chuyên ngành Quan hệ quốc tế Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM. Anh gặt hái nhiều giải thưởng nghiên cứu, học bổng và hoạt động ngoại khóa. Sau đó, anh tiếp tục theo học chương trình thạc sĩ Quốc tế học tại ĐHQG Hà Nội, tốt nghiệp loại xuất sắc và là thủ khoa kép của khóa học. "Tôi từng nghĩ mình không phù hợp làm học giả" - Duy Ly kể, nhưng sự khích lệ từ giảng viên hướng dẫn GS-TS Hoàng Khắc Nam (nguyên Trưởng Khoa Quốc tế học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội) và những trải nghiệm trợ giảng đầu tiên tại Khoa Quan hệ quốc tế, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM và Trường Đại học Kinh tế - Luật - ĐHQG TP HCM đã gieo niềm tin để anh đi tiếp.

Cột mốc quý giá nhất của Duy Ly là chương trình học bổng tiến sĩ liên kết giữa ĐHQG Singapore và Harvard - Yenching Institute (HYI), dưới sự hướng dẫn của GS Bruce M. Lockhart. Từ năm 2020 đến 2022, anh là một trong những học giả hiếm hoi của Việt Nam góp mặt tại Đại học Harvard (Mỹ). Với anh, nghiên cứu khoa học là tạo ra những giá trị tri thức mới cho nhân loại.

Hiện tượng học đường thú vị

Dù bận rộn hoạt động nghiên cứu quốc tế nhưng Chu Duy Ly chưa bao giờ xem nhẹ việc gắn bó với giảng đường. Hơn 12 năm qua, anh đã truyền đạt tri thức và thắp lửa vươn lên cho nhiều thế hệ sinh viên. Với phong cách giảng cuốn hút, luôn lồng ghép trải nghiệm thực tiễn và kiến thức đa chiều, Duy Ly được sinh viên nhớ đến như một người thầy trẻ trung, cởi mở và đầy cảm hứng.

Thậm chí, "hiện tượng học đường" cực kỳ thú vị là sinh viên thành lập hẳn Fanclub thầy Duy Ly. Các bạn trẻ làm điều này bằng tình cảm nồng nhiệt và chân thành, bởi quá ấn tượng với phong cách giảng dạy khác biệt, nền tảng kiến thức vững chãi được diễn đạt hết sức gần gũi, dễ hiểu của giảng viên 8X. Thật vậy, Chu Duy Ly quan niệm người thầy không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn mở rộng "cánh cửa" để sinh viên tự trưởng thành. Các học trò của anh tích cực tham gia nghiên cứu, được khuyến khích tranh luận và dấn thân ngoài khuôn viên trường học.

Trần Thị Thục Huyền - cựu sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM, nghiên cứu sinh tại Trường Cao học Nghiên cứu châu Á - Thái Bình Dương Đại học Waseda (Nhật Bản) - vẫn nhớ mãi kỷ niệm sâu sắc về thầy Chu Duy Ly: "Thầy Ly là người hướng dẫn tôi làm nghiên cứu khoa học, là giảng viên đứng lớp môn Những vấn đề toàn cầu với nền tảng lý thuyết vững chắc và luôn hướng dẫn sinh viên tìm tòi cách suy nghĩ mới khi tiếp cận vấn đề. Nhờ quá trình học với thầy, tôi đã quyết định học lên bậc thạc sĩ ở Nhật Bản để có thể trở thành giảng viên như thầy trong tương lai" - Huyền bộc bạch.

TS Duy Ly còn tham gia nhiều chương trình quốc tế: khóa học xây dựng hòa bình tại Viện Xây dựng Hòa bình Mindanao ở Philippines; Chương trình Học bổng Đào tạo Khoa học, Kỹ thuật và Xã hội tại Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) do Harvard - Yenching Institute và Đại học Thanh Hoa tài trợ, đến các hoạt động giao lưu như Chương trình trao đổi học giả chuyên nghiệp theo yêu cầu về các cơ quan nghiên cứu chính sách tại Đại học George Washington do Bộ Ngoại giao Mỹ tài trợ, Chương trình Tàu thanh niên Nhật Bản và Đông Nam Á (SSEAYP)... Thành thạo tiếng Anh, trình độ tiếng Trung trung cấp, có thể giao tiếp tiếng Nhật và tiếng Pháp là thế mạnh giúp Duy Ly mở rộng biên độ tiếp cận học thuật.

Công bố khoa học của anh bao gồm sách chuyên khảo về quan hệ quốc tế, các bài báo khoa học về an ninh mạng, nữ quyền và lịch sử chính trị khu vực. Nhiều bài hiện đang trong quá trình phản biện quốc tế của các tạp chí có thứ hạng cao như Journal of Asian Studies (Cambridge), Journal of Southeast Asian Studies (Cambridge), Journal of Vietnamese Studies (UC Berkeley). Anh không chỉ viết bằng tiếng Anh mà còn có nhiều công trình viết bằng tiếng Việt, với mong muốn đưa nghiên cứu hàn lâm gần gũi hơn với độc giả trong nước.

Từ cậu bé ở Tây Nguyên bước ra thế giới, chặng đường của TS Chu Duy Ly là sự nỗ lực bền bỉ và kiên định, anh trở thành tấm gương sinh động và đầy thuyết phục để học trò của mình tự tin hơn với điều họ chọn. Không ít sinh viên của anh đã ghi tên trên bản đồ học thuật quốc tế ở những ngôi trường danh giá và đóng góp thiết thực cho quê hương, cộng đồng.