Mối lo không dứt

Cục An toàn thực phẩm (ATTP) - Bộ Y tế ngày 10-11 có văn bản gửi Sở ATTP TP HCM đề nghị điều tra, xử lý vụ nghi ngộ độc thực phẩm sau ăn bánh mì cóc cô B. ở phường Hạnh Thông.

Số ca bị ngộ độc có thời điểm lên đến 235 người. Theo kết luận ban đầu của ngành y tế, nhiều khả năng các bệnh nhân đã nhiễm vi khuẩn đường ruột salmonella (thương hàn).

Như một phản xạ tự nhiên, có chuyện ngộ độc sau ăn bánh mì là người ta nghĩ tới ngay tới các loại vi khuẩn listeria, salmonella, e.coli, thậm chí độc tố chết chóc botulinum. Theo các nhà khoa học, những loại vi khuẩn kể trên sinh sôi và ẩn náu trong pâté thịt nguội, giò chả, xúc xích, sốt bơ, trứng, đồ chua, rau sống… nếu như không được nấu chín kỹ hoặc bảo quản ở nhiệt độ phù hợp, không khử khuẩn đúng cách, hay bàn tay người bán đồ ăn mất vệ sinh. Chỉ cần trong quá trình chế biến và bảo quản nhân bánh mì mắc sơ sót ở khâu nào đó thì sẽ gây nguy cơ ngộ độc thực phẩm, đe dọa danh tiếng thương hiệu, thậm chí dẫn đến phá sản. Ở thành phố du lịch Hội An (Quảng Nam cũ) cách đây không lâu, một hiệu bánh mì danh tiếng đã lao đao vì gây ngộ độc thực phẩm cho 150 người. Cũng từng xảy ra vụ chết người sau khi dùng pâté chay nhiễm độc tố thần kinh botulinum. Cùng khá nhiều vụ việc rùm beng khác, bị khởi tố hình sự về tội "Vi phạm quy định về ATTP"…

Vệ sinh ATTP là vấn đề hệ trọng, không chỉ liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người dân, sự tồn vong của các doanh nghiệp chân chính mà còn uy tín quốc gia, nhất là khi Việt Nam đã tham gia các cam kết quốc tế về ATTP. Riêng món bánh mì Việt đã được nhiều tổ chức xếp hạng về du lịch - ẩm thực uy tín trên thế giới đánh giá cao. Năm 2024, chuyên trang Taste Atlas xếp bánh mì Việt Nam đầu bảng 100 món bánh mì kẹp ngon nhất thế giới. Ẩm thực đi liền với du lịch và thật sự bánh mì Việt đã trở thành món ưa thích của đông đảo du khách quốc tế. Nhưng ngon và phải an toàn, nếu không thì mất giá trị, ảnh hưởng đến ngành du lịch và hình ảnh đất nước.

Nguyên nhân xảy ra nhiều vụ vi phạm về ATTP đã được nhận diện. Một là, có tiêu cực trong cơ quan quản lý về lĩnh vực này (vụ án tại Cục ATTP là "điển hình"). Hai là, chiêu trò lách luật quá đa dạng, khó lường trong khi lực lượng quản lý không đủ nhân lực để kiểm soát chất lượng sản phẩm thực phẩm, thực phẩm chức năng. Ba là, còn nhiều bất cập trong Luật An toàn vệ sinh thực phẩm 2010 cũng như hàng loạt nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành.

Văn hào Pháp Victor Hugo từng đúc kết: "Với người dân, quyền lực duy nhất là pháp luật; với cá nhân, quyền lực duy nhất là lương tâm". Pháp luật là công cụ quản lý, dù quan trọng nhưng chưa đủ, cần phải trông chờ vào đạo đức con người nữa, cụ thể là trách nhiệm của cán bộ thực thi công vụ và lương tâm người bán hàng đối với sức khỏe đồng bào mình. Hệ thống pháp luật dẫu nhiều và kín kẽ đến mấy cũng không thể nào chặn đứng tuyệt đối những thủ đoạn tinh vi vì mục đích lợi nhuận. Thực tế, gian thương thì dễ giàu nhưng không bền. Hãy chinh phục khách hàng bằng đạo đức kinh doanh!