Nga dứt khoát với Mỹ sau vụ thử tên lửa Burevestnik

Đài RT cho biết Hạ viện Nga thông qua dự luật chấm dứt hiệp ước vào đầu tháng này, trong khi Thượng viện "bật đèn xanh" từ tuần trước. 

Luật này có hiệu lực vào ngày 27-10 sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin phê chuẩn.

Quyết định này đặt dấu chấm hết cho một trong những thỏa thuận an ninh hạt nhân cuối cùng còn sót lại sau Chiến tranh Lạnh giữa Moscow và Washington, làm gia tăng thêm căng thẳng trong khuôn khổ kiểm soát vũ khí hạt nhân toàn cầu vốn đã rất mong manh.

Nga lý giải việc chấm dứt hiệp ước hạt nhân quan trọng với Mỹ là do tình hình đã thay đổi hoàn toàn và Mỹ đang ngày càng có nhiều hành động thù địch chống lại Nga.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov cũng lưu ý Mỹ đã tìm cách thay đổi các quy tắc xử lý plutonium, điều mà Moscow lo ngại có thể cho phép vật liệu phóng xạ bị đào lên và tái sử dụng.

Tờ The Kyiv Independent lưu ý việc rút khỏi PMDA diễn ra sau khi Tham mưu trưởng Nga Valery Gerasimov ngày 26-10 xác nhận Moscow đã thử nghiệm thành công tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân và mang đầu đạn hạt nhân Burevestnik.

Vụ thử nghiệm này đã gây ra sự chỉ trích từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, người gọi hành động này là "không phù hợp" và thúc giục ông Putin tập trung vào việc chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Thỏa thuận Quản lý và Xử lý plutonium (PMDA) được ký kết năm 2000, trong đó hai bên cam kết sẽ xử lý ít nhất 34 tấn plutonium cấp độ vũ khí mỗi bên.

Theo các quan chức Mỹ, con số này đủ để chế tạo tới 17.000 đầu đạn hạt nhân. Thỏa thuận được ký kết để giải quyết số plutonium dư thừa sau Chiến tranh Lạnh và có hiệu lực vào năm 2011.

Moscow đã đình chỉ tham gia thỏa thuận này vào năm 2016. Khi đó, Tổng thống Putin đã viện dẫn "sự xuất hiện của một mối đe dọa đối với sự ổn định chiến lược do các hành động không thân thiện của Mỹ" và yêu cầu Washington dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đã áp đặt sau khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Washington đã rút khỏi Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung năm 1987, cũng như Hiệp ước Bầu trời Mở năm 1992.

Vào tháng trước, Tổng thống Putin thừa nhận "hệ thống các thỏa thuận Liên Xô - Mỹ và Nga - Mỹ về kiểm soát vũ khí hạt nhân và phòng thủ chiến lược từng bước gần như bị phá bỏ hoàn toàn".

Ông Putin tuyên bố Nga sẵn sàng tiếp tục tuân thủ các hạn chế định lượng cốt lõi được quy định trong Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược (New START) thêm một năm sau khi hiệp ước hết hạn vào tháng 2-2026.

Có hiệu lực kể từ năm 2011, hiệp ước này giới hạn Mỹ và Nga không được triển khai quá 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược và 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.