Lọt tội do đánh giá chưa đúng hành vi

TAND Cấp cao tại TP HCM vừa tuyên hủy bản án sơ thẩm đối với bị cáo Đặng Hoàng Tính (ngụ tỉnh Đồng Tháp) về tội "Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng". Yêu cầu điều tra lại, HĐXX phúc thẩm khẳng định tòa sơ thẩm không đánh giá chính xác tính chất nguy hiểm trong hành vi mà một số đối tượng tham gia đánh nhau gây ra.

Gây sự trước nhưng thoát tội

Hồ sơ vụ án thể hiện do mâu thuẫn khi uống rượu, Tính xô xát với nhóm Nguyễn Thanh Phong (có Trương Văn Chiến cùng 3 người khác). Bị đối phương bao vây, đánh đập liên tục, Tính cầm dao đâm trúng Phong và Chiến khiến Phong tử vong; Chiến bị thương nhẹ và không yêu cầu xử lý Tính về hành vi này.

Xử sơ thẩm, TAND tỉnh Đồng Tháp tuyên phạt Đặng Hoàng Tính 1 năm 6 tháng tù giam về tội "Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng"; chấp nhận kết quả xử lý hành chính đối với Chiến và 3 người cùng hành hung Tính.

Ba bị cáo (ngụ huyện Nhà Bè, TP HCM) vô cớ đánh người ra tòa về tội “Giết người” ở TAND TP HCM

Không đồng tình, VKSND Cấp cao tại TP HCM kháng nghị phúc thẩm theo hướng hủy án. Theo kháng nghị, nguyên nhân dẫn đến việc Tính dùng dao tấn công là do nhóm bị hại vây quanh, liên tiếp đánh Tính. Hành vi của Chiến cùng 3 đồng phạm thực hiện đã gây ra 8 vết thương trên người bị cáo Tính và đó là hành vi cố ý gây thương tích. Dù Tính không yêu cầu xử lý hình sự nhưng hành động đánh người là nguyên nhân chính dẫn đến vụ án giết người, khiến 1 người mất mạng. Tòa sơ thẩm không truy cứu tội danh "Gây rối trật tự công cộng" đối với những thanh niên trên là bỏ lọt tội cũng như người phạm tội.

Chấp nhận toàn bộ kháng nghị, TAND Cấp cao tại TP HCM đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại.

Hành chính hóa hành vi hình sự

Tương tự, cơ quan tiến hành tố tụng giai đoạn sơ thẩm đối với vụ án Lê Thanh Tâm (ngụ tỉnh Hậu Giang) đâm chết 1 người khi ẩu đả cũng vướng sai sót không đáng có.

Bản án phúc thẩm thể hiện tối 1-12-2019, Lê Minh Da cùng Nguyễn Văn Cường, Đặng Phi Hùng nhậu ở một nhà hàng (huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang). Khi đó, cả nhóm xích mích với một nữ nhân viên phục vụ nên người này gọi Tâm đến quán. Tâm đã cầm chai bia đập vào người Da; nhóm của Da cầm chai bia, nón bảo hiểm đánh lại Tâm. Bị số đông đánh, Tâm cầm dao đâm trúng vùng bụng khiến Da tử vong.

Ra tòa sơ thẩm, bị cáo Lê Thanh Tâm bị tuyên phạt 16 năm tù về tội "Giết người". Cường, Hùng có đánh Tâm nhưng chỉ gây thương tích nhẹ, bị cáo Tâm không yêu cầu nên cơ quan chức năng không xem xét xử lý hình sự đối với 2 người này và công an địa phương đã xử phạt hành chính đối với họ.

Nhận thấy bản án sơ thẩm có dấu hiệu bỏ lọt hành vi gây rối trật tự công cộng đối với Cường và Hùng, VKSND Cấp cao tại TP HCM kháng nghị phúc thẩm. Xét xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại TP HCM đã kết luận lỗi do bị hại Da cùng những người đi chung gây ra là nguồn cơn Tâm rút dao đâm chết người. Cụ thể, Cường cùng Hùng dùng nón bảo hiểm, chai bia tấn công làm Tâm tức giận rồi cầm dao tấn công lại Da. Như vậy, pháp luật đủ căn cứ cáo buộc 2 đối tượng Cường, Hùng có hành vi gây rối trật tự công cộng, gây hậu quả nghiêm trọng (dẫn đến chết người). Tòa sơ thẩm đánh giá không đúng nguyên nhân, điều kiện xảy ra sự việc nên đã nhận định không đúng tính chất nguy hiểm từ hành vi của những đối tượng tham gia đánh nhau, chấp nhận quyết định xử phạt hành chính. Vì những lẽ trên, TAND Cấp cao tại TP HCM hủy án, yêu cầu điều tra lại.

Trên thực tế xét xử, không ít vụ án mạng có nhiều người tham gia ẩu đả bị trả hồ sơ ngay từ cấp sơ thẩm. Đơn cử, TAND TP HCM vừa trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung vụ án Lý Của, Lê Văn Tạo, Cao Văn Chĩnh (cùng ngụ huyện Nhà Bè, TP HCM) có hành vi giết người. Chỉ vì nghĩ có người muốn đánh nhau, cả 3 đồng loạt cầm hung khí lao vào đánh khiến một nạn nhân thương tật 20% với nhiều vết thương ở vùng trọng yếu. Trả hồ sơ điều tra lại, HĐXX sơ thẩm nhận xét vụ án có một số tình tiết chưa rõ ràng, liên quan đến hành vi phạm tội từng bị cáo.