Pháp trao trả cho Madagascar hộp sọ đặc biệt

Vua Toera bị quân đội Pháp chặt đầu năm 1897 tại Ambiky, thủ đô cũ của vương quốc Menabe. Hai hộp sọ còn lại thuộc về thành viên của bộ lạc Sakalava.

Trong nhiều thập kỷ qua, các hộp sọ này được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử tự nhiên quốc gia Pháp ở Paris, cùng với hàng trăm di cốt khác của người Madagascar, vốn bị đưa sang Pháp như một "chiến lợi phẩm" thời thuộc địa – theo báo La Libre.

Ba di cốt được Pháp bàn giao cho Madagascar trong ngày 26-8. Ảnh: L’express de Madagascar

Sau nhiều năm Madagascar yêu cầu, các hài cốt đã được đặt trong các rương bọc vải truyền thống và bàn giao trang trọng cho phái đoàn đến từ quốc gia Đông Phi này. Những hài cốt này sẽ trở về đảo quốc Ấn Độ Dương vào ngày 31-8 để tổ chức lễ an táng.

Phát biểu trong buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp Rachida Dati khẳng định: "Những hộp sọ này đã được đưa vào bộ sưu tập quốc gia trong những điều kiện vi phạm nhân phẩm một cách rõ ràng và trong bối cảnh bạo lực thuộc địa."

Theo bà Dati, một ủy ban khoa học chung đã xác định 3 hộp sọ trên là những gì còn lại của người Sakalava ở Madagascar, song giả thuyết một trong số đó thuộc về vua Toera cũng chỉ dừng lại là "giả thuyết".

Sự kiện này cũng là lần đầu tiên Pháp áp dụng đạo luật được thông qua cuối năm 2023, cho phép hồi hương hài cốt từ các bộ sưu tập công mà không cần phải trình qua cơ quan lập pháp.

Trong chuyến thăm Madagascar hồi tháng 4 năm nay, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng kêu gọi thực hiện việc trao trả này nhằm tạo "điều kiện cho sự tha thứ" và nhìn nhận lại "những trang sử bi thương và đẫm máu" gắn với giai đoạn thực dân Pháp đô hộ từ năm 1897 cho tới khi Madagascar giành độc lập năm 1960.

Về phía Madagascar, theo báo L’express de Madagascar, Bộ trưởng Truyền thông và văn hóa Volamiranty Donna Mara nhấn mạnh đây là một "cử chỉ mang ý nghĩa to lớn". Bà nói: "Sự vắng mặt của những di hài này suốt 128 năm qua là một vết thương hở trong trái tim của đất nước chúng tôi. Việc trở về là cơ hội để hàn gắn ký ức tập thể."

Lễ trao trả lần này không chỉ mang tính biểu tượng về mặt ngoại giao mà còn góp phần khẳng định quyết tâm của cả hai quốc gia trong việc xây dựng một quan hệ mới, dựa trên sự thừa nhận lịch sử và tôn trọng lẫn nhau.