Lắng nghe người dân hiến kế: Quản lý chất thải hướng đến kinh tế tuần hoàn

Kinh tế tuần hoàn là xu thế tất yếu của thời đại và là cơ hội để cộng đồng toàn cầu chung tay thực hiện các cam kết quốc tế trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Có kế hoạch quản lý tầm quốc gia

Tại Việt Nam, phát triển kinh tế tuần hoàn là một trong những mô hình kinh tế được ưu tiên thực hiện, trong đó quản lý chất thải được xem là trung tâm với định hướng biến chất thải thành một dạng tài nguyên, từ đó giúp giảm thiểu chất thải ra môi trường, hạn chế khai thác tài nguyên thiên nhiên.

Để làm được điều này, cần áp dụng nhiều phương pháp đổi mới, đặc biệt là có kế hoạch quản lý tầm quốc gia, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn chặn chất thải và sử dụng nguyên liệu tái chế; khuyến khích tái chế, tái sử dụng các vật liệu, giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên nguyên sinh và giảm thiểu tác động môi trường. 

Bên cạnh đó, kế hoạch cần nhấn mạnh sự cần thiết của sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm các cơ quan Chính phủ, doanh nghiệp và công dân, cũng như vai trò và trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, trong đó nhà sản xuất chịu trách nhiệm cho toàn bộ vòng đời sản phẩm của họ, bao gồm việc xử lý chất thải.

Ngoài ra, kế hoạch cần đề cập những thách thức do các dòng chất thải, cụ thể như chất thải nhựa, chất thải xây dựng và chất thải điện tử. 

Như vậy, kế hoạch phải đặt ra các chỉ tiêu cụ thể cho việc tái chế và khôi phục các dòng chất thải này; khuyến khích sự đổi mới và nghiên cứu trong công nghệ quản lý chất thải. Nhìn chung, kế hoạch quản lý chất thải quốc gia phản ánh cam kết của Việt Nam đối với các phương pháp quản lý chất thải, cung cấp lộ trình để đạt được mục tiêu giảm chất thải...

Ứng dụng giải pháp mới

Từ các hướng dẫn của kế hoạch quản lý chất thải quốc gia, TP HCM có thể cụ thể hóa các bước trong quy trình xử lý chất thải trong khu vực nội thành và ngoại thành. Từ đó có kế hoạch chi tiết cho việc quản lý chất thải tại TP HCM. Có thể xây dựng 3 nhóm nhiệm vụ chính sau:

Nhóm 1: Tích cực thúc đẩy việc giảm nguồn sản xuất và sử dụng nhựa gồm: thúc đẩy thiết kế xanh của sản phẩm nhựa; đẩy mạnh giảm thiểu sản phẩm nhựa dùng một lần; quảng bá các sản phẩm thay thế nhựa một cách khoa học và bền vững.

Nhóm 2: Đẩy nhanh việc tái chế và xử lý rác thải nhựa theo tiêu chuẩn gồm: tăng cường tiêu chuẩn hóa việc tái chế và loại bỏ rác thải nhựa, kết hợp với rác thải sinh hoạt; thiết lập và cải thiện hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải nhựa ở ngoại thành; tăng cường tái chế rác thải nhựa; nâng cao mức độ xử lý rác thải nhựa vô hại.

Nhóm 3: Thực hiện mạnh mẽ việc dọn dẹp, khắc phục rác thải nhựa tại các địa bàn trọng điểm của TP HCM gồm: tăng cường dọn dẹp, xử lý rác thải nhựa ở sông, hồ, các điểm du lịch; tiến hành làm sạch và khắc phục chuyên sâu rác thải nhựa ở cả nội thành lẫn ngoại thành.

Việc quản lý chất thải tại TP HCM là vấn đề cấp bách, đòi hỏi hành động ngay. Thành phố có năng suất công nghiệp và du lịch đáng kể, đóng góp quan trọng vào GDP của đất nước nhưng cũng tạo ra lượng lớn chất thải, bao gồm các phần tử còn lại sau sản xuất. Việc quản lý chất thải không đúng cách sẽ gây ra những thách thức về môi trường, kinh tế và xã hội.

Trên toàn cầu hiện đã có những nỗ lực để biến chất thải thành cơ hội thông qua các phương pháp đổi mới thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn. 

Những trường hợp thành công từ các vùng khác trên thế giới đã chứng minh hiệu quả của việc xử lý, tái sử dụng, tái chế và chuyển đổi chất thải thành tài nguyên có giá trị. 

Những thực tiễn này không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn mở ra lợi ích kinh tế và nâng cao sự linh hoạt của ngành nông nghiệp tại các khu vực thành phố đông dân như TP HCM. 

Quan trọng là phải điều chỉnh và triển khai phù hợp đặc điểm, nhu cầu đặc biệt của TP HCM. Một khía cạnh quan trọng khác cần xem xét là tầm quan trọng của công nghệ trong việc quản lý chất thải nhằm giảm thiểu lượng khí thải nhà kính, cung cấp nguồn năng lượng thay thế, góp phần vào một hệ thống bền vững và tuần hoàn.

Khung chính sách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quản lý chất thải bền vững. 

Chính phủ và các bên liên quan cần phát triển và thực thi các quy định khuyến khích việc quản lý chất thải đúng cách, khuyến khích sử dụng các công nghệ đổi mới và thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên trong chuỗi giá trị. 

Các chính sách khuyến khích tài chính, chương trình hỗ trợ có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang các thực tiễn quản lý chất thải bền vững.

Việc triển khai thành công thực tiễn quản lý chất thải bền vững tại TP HCM đòi hỏi một phương pháp đa chiều. 

Quan trọng là thiết lập các đối tác và hợp tác giữa các cơ quan Chính phủ, tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp tư nhân… Qua đó chia sẻ kiến thức, huy động nguồn lực và phát triển các giải pháp tích hợp giải quyết những thách thức liên quan đến quản lý chất thải.