Danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo Thông tư 11/2020/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) và việc tổ chức đánh giá, phân loại lao động có nhiều thay đổi, khiến doanh nghiệp (DN) lúng túng khi thực hiện chính sách cho người lao động (NLĐ) làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trong thời gian qua.
Gặp khó vì công việc bị đổi tên
Theo quy định, NLĐ làm công việc nặng nhọc, độc hại sẽ được hưởng nhiều chế độ hơn so với làm việc trong điều kiện bình thường. Như hưởng chế độ ốm đau từ 40-70 ngày (tùy theo thời gian đóng BHXH); chế độ bệnh nghề nghiệp; nghỉ hưu sớm (không quá 5 năm)… Song việc làm hồ sơ để giải quyết các quyền lợi này đang gặp một số khó khăn.
Mới đây, một DN may tại quận Tân Phú, TP HCM cho hay đang gặp khó khi giải quyết chế độ hưu trí cho NLĐ làm công việc nặng nhọc, độc hại. Trước đây chức danh "công nhân (CN) may" được quy định trong danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và công ty tham gia BHXH cho NLĐ theo chức danh này. Nhưng từ khi Thông tư 11/2020/TT-BLĐTBXH ban hành thì không còn chức danh này mà thay vào đó là "vận hành máy may".
Vậy nên, khi làm thủ tục nghỉ hưu cho NLĐ, cơ quan BHXH yêu cầu DN phải chỉnh sửa chức danh cho cả quá trình đóng của NLĐ, bao gồm cả thời gian tham gia trước khi có Thông tư 11/2020/TT-BLĐTBXH. "Điều này khiến DN và NLĐ gặp nhiều khó khăn, nhất là trong trường hợp NLĐ làm việc tại nhiều đơn vị, trong đó có nơi đã giải thể, ngừng hoạt động" - đại diện công ty nói.
Tương tự, một DN may thêu tại quận 6, TP HCM cũng từng phản ánh vì gặp nhiều khó khăn khi giải quyết chế độ cho những CN làm công việc nặng nhọc, độc hại. Đại diện công ty này cho biết DN có nhiều công việc nằm trong danh mục nặng nhọc, độc hại thuộc ngành dệt may. Tuy nhiên, tên gọi các vị trí công việc này được ghi trong hợp đồng lao động lại không giống hoàn toàn với tên trong danh mục mà Bộ LĐ-TB-XH ban hành.
Để NLĐ không bị thiệt thòi, DN đã phải chủ động điều chỉnh các chức danh cho trùng khớp với danh mục nhưng quá trình làm thủ tục giải quyết quyền lợi cho thời gian đóng BHXH trước đó của NLĐ, DN mất rất nhiều thời gian hoàn tất.
Bà Đặng Hồng Liên, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (quận Bình Tân, TP HCM), cho biết DN của bà chuyên sản xuất giày thể thao và có một số NLĐ phải làm công việc nặng nhọc, độc hại nhưng các chức danh công việc ấy hiện chưa được quy định trong danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ LĐ-TB-XH ban hành. Theo hướng dẫn của cơ quan chức năng, công ty cũng đã có văn bản kiến nghị gửi Bộ LĐ-
TB-XH để bổ sung vào danh mục. Song DN không rõ kiến nghị có được giải quyết không? Trường hợp không được giải quyết sẽ khiến NLĐ rất thiệt thòi khi tính hưởng các chế độ sau này.
Nhiều công việc trong lĩnh vực dệt may, da giày sẽ không còn là công việc nặng nhọc, độc hại. Ảnh: NGA HOÀNG
Lúng túng khi đánh giá
Theo Thông tư số 29/2021/TT-BLĐTBXH ngày 28-12-2021, người sử dụng lao động (NSDLĐ) có trách nhiệm tổ chức đánh giá, phân loại lao động nhưng khi thực hiện một số DN đã gặp vướng mắc.
Ông Đinh Sỹ Phúc, đại diện Công ty CP TKG TaeKwang Vina (KCN Biên Hòa 2, tỉnh Đồng Nai), cho biết trước đây đa số công việc ngành giày da nằm trong danh mục ngành nghề nặng nhọc độc hại nhưng theo quy định tại Thông tư 11/2020/TT-BLĐTBXH thì các công đoạn đều không còn nặng nhọc, độc hại do phương pháp đánh giá thay đổi.
Ông Phúc lý giải, để xác định công việc nặng nhọc, độc hại, DN phải chủ động rà soát, đánh giá, phân loại lao động theo Thông tư 29 của Bộ LĐ-TB-XH tối thiểu 5 năm/lần. Để thực hiện, DN phải mời bên thứ 3 (được cấp phép của Bộ LĐ-TB-XH) về đánh giá. Tuy nhiên, DN có nhiều chi nhánh ở các tỉnh, thành nên khi mời đoàn đến đánh giá thì xảy ra trường hợp cùng một công đoạn nhưng mỗi nhà máy, các đoàn đưa ra đánh giá khác nhau.
"Điều này khiến cho DN rất khó để giải thích cho CN hiểu. Nhiều lao động làm các công đoạn trước đây là công việc nặng nhọc nhưng nay lại không còn nặng nhọc cảm thấy thiệt thòi, nhất là khi họ đã đóng được 13-14 năm BHXH bắt buộc, sức khỏe suy giảm và mong muốn nghỉ hưu sớm. Do vậy, tôi cho rằng nên có hướng giải quyết quyền lợi cho họ" - ông Phúc đề xuất.
Đại diện Công ty TNHH Việt Nam Paiho (quận Bình Tân), cho hay DN đã ban hành danh mục công việc nặng nhọc độc hại theo quy định tại Thông tư số 11/2020/TT-BLĐTBXH. Nhưng khi DN tiến hành đo kiểm, phân loại điều kiện lao động thì công việc mới là công việc nặng nhọc độc hại, lại không thuộc danh mục nghề nặng nhọc độc hại do Bộ LĐ-TB-XH ban hành, nên khi ký hợp đồng lao động với NLĐ, ở phần tính chất công việc DN không biết ghi nội dung gì, cũng không thể khai báo với cơ quan BHXH để NLĐ được hưởng quyền lợi BHXH (ốm đau, hưu trí). Nếu công ty lấy công việc tương đương để khai báo thì lại lo ngại bị xem là có hành vi trục lợi BHXH.
Tại Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Kỹ thuật Nhật Hạ (quận Bình Thạnh, TP HCM), do đặc thù lĩnh vực hoạt động là dịch vụ bảo trì, thử nghiệm hệ thống điện tại các tòa nhà của khách hàng, yếu tố nguy hiểm không cố định. Do vậy, công ty hiện khá băn khoăn về phương pháp xác định điều kiện lao động nhằm tổ chức đánh giá, phân loại lao động.
Theo Bộ LĐ-TB-XH, danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được chia theo lĩnh vực ngành nghề và mang tính phổ quát. Trong khi thực tế, các DN có loại hình kinh doanh thuần túy khác nhau nên không thể bao quát hết được. Trong quá trình thực hiện, DN gặp vướng mắc có thể phản ánh về bộ để kịp thời chỉnh sửa, bổ sung nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ.
và quét mã QR
Bình luận (0)