Thách thức lớn cho nguồn cung điện

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới công bố cuối năm 2024 chỉ ra từ nay đến năm 2030, Việt Nam cần đầu tư 9 tỉ USD để đáp ứng nhu cầu nguồn điện và 2,2 tỉ USD cho mạng lưới trạm sạc xe điện.

Lo hệ thống quá tải

Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cũng băn khoăn về việc mạng lưới trạm sạc hiện nay còn thưa thớt, thiếu tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất về công suất, an toàn và kết nối. Nhiều khu dân cư, chung cư cũ không có điều kiện lắp đặt hạ tầng sạc xe điện.

Theo VAMA, việc phát triển hạ tầng trạm sạc và lưới điện là điều kiện then chốt khi chuyển đổi sang xe điện. Trong khi đó, lưới điện hiện hữu chưa được thiết kế để đáp ứng nhu cầu sạc đồng loạt, nhất là tại các khu vực đông dân cư và giờ cao điểm. Tình trạng quá tải cục bộ, sụt áp hoặc mất an toàn có thể xảy ra nếu không có giải pháp tăng cường công suất, phân bổ tải hợp lý và ứng dụng công nghệ quản lý.

Ông Nguyễn Hoàng Kiên, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Bóng đèn - Phích nước Rạng Đông, cho rằng các bản quy hoạch điện thường đã tính tới vị trí xây dựng đường dây, trạm biến áp. Phát triển thêm trạm sạc xe điện có thể làm tăng công suất tiêu thụ, nếu hạ tầng không đáp ứng đủ sẽ dẫn đến sự cố vào thời điểm nắng nóng, cao điểm sử dụng điện.

Ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên - người sáng lập, CEO Selex Motors - nêu thực tế tại các khu chung cư, khu vực đông dân cư, đặc biệt ở nội thành, phố cổ Hà Nội, hạ tầng điện có thể không đáp ứng được nhu cầu nhiều xe sạc cùng lúc, dễ dẫn tới nguy cơ quá tải, chập cháy. Chưa kể, hạ tầng trong các khu vực này rất khó bố trí trụ sạc bởi không có không gian lớn để đậu xe, xây dựng trạm biến áp... Do đó, nếu lộ trình chuyển đổi từ phương tiện giao thông chạy xăng sang xe điện quá gấp - khi hạ tầng trạm sạc điện, trạm đổi pin và lưới điện chưa sẵn sàng - thì sẽ là thách thức lớn với ngành điện.

Nhiều giải pháp

Theo ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên, ở các đô thị lớn, khu vực đông dân cư, giải pháp đổi pin là phù hợp. Đây là giải pháp năng lượng theo hướng phân tán, mỗi trạm đổi pin chỉ cần điện áp 3-5 KV, có thể bố trí nhiều điểm mà không ảnh hưởng tới điều độ hệ thống điện. Tài xế chỉ mất 2 phút đổi pin thay vì phải chờ rất lâu để sạc.

TS Nguyễn Anh Tuấn, Ủy viên Thường trực Ban Chấp hành Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cho rằng cần phải có số liệu cụ thể liên quan chuyển đổi xe máy, ô tô sang phương tiện chạy điện gắn với lộ trình ở từng thành phố. Cùng với đó, Chính phủ cần có cơ chế thúc đẩy mạnh năng lượng tái tạo để bảo đảm nguồn cung đi kèm phát triển pin lưu trữ.

"Chúng ta đã có nhà máy sản xuất pin lưu trữ nhưng chưa phải ở quy mô công nghiệp, chủ yếu sản xuất pin xe điện, pin lưu trữ điện mặt trời, không phải pin lưu trữ công nghiệp công suất lớn tích hợp vào hệ thống điện" - TS Tuấn nêu thực tế.

Để hạn chế tác động của việc sử dụng phương tiện giao thông xanh đối với ngành điện, theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam phải tăng cường cải thiện hiệu suất mạng lưới điện và hiệu suất sử dụng pin, đồng thời ưu tiên sạc xe điện tại trạm sạc công cộng vào ban ngày (ngoài giờ cao điểm). Ngoài ra, Việt Nam cần cải cách biểu giá điện để khuyến khích sạc ngoài giờ cao điểm, mở rộng quy mô thiết bị sạc thông minh và lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà tại các trạm sạc công cộng nhằm giảm tải cho lưới điện. 

ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH