Biến đổi khí hậu gây nhiều hậu quả thảm khốc

Hệ thống thực phẩm toàn cầu bị phá vỡ khiến hàng tỉ người thiếu đói trong khi nhiều trường hợp lại thừa cân và đẩy hành tinh tới thảm họa khí hậu. Đó là cảnh báo của 130 viện khoa học, y tế quốc gia trên toàn thế giới.

Thiếu ăn và béo phì

Báo Guardian ngày 28-11 đăng tải báo cáo từ dự án InterAcademy Partnership (IPA) cho biết để cung cấp một chế độ ăn uống lành mạnh, vừa túi tiền và thân thiện với môi trường đòi hỏi sự chuyển đổi hệ thống triệt để. Điều này phụ thuộc vào các phương pháp canh tác tốt hơn, các nước giàu tiêu thụ ít thịt hơn và các quốc gia đánh giá thực phẩm dựa trên dinh dưỡng thay vì giá rẻ. Bản báo cáo cần tới 3 năm để biên soạn này đã chỉ rõ quy mô của vấn đề cũng như các giải pháp dựa trên chứng cứ thực tế.

Theo đó, hệ thống thực phẩm toàn cầu chịu trách nhiệm cho 1/3 lượng khí thải nhà kính, tức cao hơn toàn bộ khí thải từ giao thông, sưởi ấm, thắp sáng và điều hòa không khí. Sự nóng lên toàn cầu do hệ thống thực phẩm gây ra đang phá hủy hoạt động sản xuất lương thực thông qua các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt và hạn hán.

Hơn nữa, hệ thống thực phẩm cũng đang "bỏ rơi" hàng tỉ người. Theo Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc (UNFAO), hơn 820 triệu người thiếu ăn năm 2017 trong khi 1/3 dân số thế giới không đủ vitamin. Đồng thời, 600 triệu người rơi vào nhóm béo phì và 2 tỉ người thừa cân với những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.

Chưa hết, hơn 1 tỉ tấn thực phẩm bị lãng phí mỗi năm, tức chiếm 1/3 lượng thực phẩm được sản xuất. "Hệ thống thực phẩm toàn cầu bị phá vỡ" - chuyên gia sinh thái học Tim Benton của Trường ĐH Leeds (Anh), thành viên của nhóm chuyên gia thực hiện báo cáo, nhấn mạnh. Ông cho biết thêm cái giá của sự hủy hoại đối với sức khỏe con người cũng như môi trường lớn hơn nhiều so với lợi nhuận do nông nghiệp mang lại.

Theo nghiên cứu, giảm tiêu thụ thịt và bơ sữa là cách đơn lẻ tốt nhất mà các cá nhân có thể thực hiện để giảm thiểu tác động lên hành tinh. Giải quyết tình trạng toàn cầu ấm dần lên được cho là bất khả thi nếu không giảm tiêu thụ thịt quy mô lớn.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Climate Policy này cho thấy ở mức hiện tại, gia súc và các vật nuôi khác sẽ chịu trách nhiệm đối với một nửa lượng khí thải nhà kính vào năm 2030. Theo ông Joachim von Braun, đồng chủ trì dự án IAP, Hội nghị COP24 khai mạc tại Katowice - Ba Lan ngày 2-12 tới đây sẽ là cơ hội cho hành động chính trị.

Một gia đình đang nấu ăn trong căn nhà bị ngập lụt ở Lalmonirhat - Bangladesh. Ảnh: BARCROFT IMAGES

Làm hại sức khỏe con người

Trong khi đó, một nghiên cứu mới khác do 150 chuyên gia từ 27 đại học và các tổ chức, trong đó có Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Ngân hàng Thế giới (WB), cho thấy sức khỏe của con người ngày nay đang bị biến đổi khí hậu phá hủy, thông qua tác động từ các đợt nóng ở châu Âu tới sốt xuất huyết gia tăng ở vùng nhiệt đới.

Báo cáo này cho biết 153 tỉ giờ lao động đã bị tổn thất trong năm 2017 vì nắng nóng cực đoan, trong đó nông nghiệp chiếm 80%. "Điều này dẫn tới những thiệt hại khổng lồ đối với kinh tế các nước và ngân sách hộ gia đình" - chuyên gia Joacim Rocklöv thuộc Trường ĐH Umeå (Thụy Điển), nhận định với báo The Guardian hôm 28-11.

Ngoài ra, báo cáo còn nêu bật những tác động của sự nóng lên toàn cầu đối với sức khỏe: "Khí hậu thay đổi nhanh chóng kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng đối với mọi khía cạnh của cuộc sống con người, khiến nhiều người dễ bị tổn thương trước thời tiết khắc nghiệt, sự thay đổi của các dạng bệnh truyền nhiễm trong lúc làm tổn hại đến an ninh lương thực, nguồn nước và bầu không khí sạch" - báo cáo nhấn mạnh.

Cảnh báo về kết quả của nghiên cứu, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus thôi thúc: "Chúng ta không thể trì hoãn hành động đối với biến đổi khí hậu. Chúng ta không còn có thể mộng du với vấn đề cấp bách về sức khỏe này hơn nữa".