Bước tiến dân chủ ở Myanmar

Cuộc tổng tuyển cử tự do đầu tiên ở Myanmar trong 25 năm qua đã diễn ra khá suôn sẻ hôm 8-11. Không có bất kỳ vụ bạo lực nào được ghi nhận.

Cử tri hào hứng

Với sự phấn khích và niềm hy vọng, hàng triệu cử tri đã xếp hàng từ sáng sớm tham gia bỏ phiếu chọn ra đại biểu quốc hội, nghị viện bang và cấp vùng từ 6.189 ứng viên, gồm 5.866 ứng viên do 92 chính đảng chỉ định và 323 ứng viên độc lập.

Ông Thant Zin Aung, Phó Chủ tịch Ủy ban Bầu cử liên bang Myanmar (MUEC), cho hay khoảng 80% trong số 32 triệu cử tri đã tham gia bỏ phiếu. MUEC cũng cho biết kết quả bầu cử sẽ bắt đầu được công bố từ ngày 9-11.

Dù có hơn 90 đảng phái ra tranh cử nhưng cuộc tổng tuyển cử lần này được xem là cuộc chiến giữa Đảng Liên đoàn Quốc gia vì dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi và Đảng Liên minh Đoàn kết và Phát triển (USDP) cầm quyền do quân đội hậu thuẫn.

NLD được dự báo sẽ giành nhiều ghế nhất trong quốc hội dù theo hiến pháp, bà Suu Kyi sẽ không thể trở thành tổng thống bởi có chồng con là người nước ngoài. Một thách thức khác của NLD là quân đội được bảo đảm có 25% ghế trong quốc hội cũng như quyền kiểm soát những bộ: Quốc phòng, Nội vụ và An ninh biên giới.

Cử tri xếp hàng tại một điểm bỏ phiếu ở TP Mandalay - Myanmar hôm 8-11Ảnh: Reuters

Theo hãng tin Reuters, bà Aung San Suu Kyi đã bị hàng trăm phóng viên vây quanh khi đến điểm bỏ phiếu gần nhà riêng ở TP Rangoon. Tuy nhiên, nữ chính trị gia 70 tuổi nhanh chóng bỏ phiếu và rời đi mà không trả lời phỏng vấn. Nhiều người ủng hộ bên ngoài liên tục hô “chiến thắng, chiến thắng” khi nhìn thấy bà Suu Kyi.

“Tôi rất vui mừng được bỏ phiếu. Tôi mất ngủ cả đêm nên đến đây sớm. Tôi bỏ phiếu vì muốn đất nước thay đổi. Tôi nghĩ rằng bà Aung San Suu Kyi sẽ giành chiến thắng nếu đây là một cuộc bầu cử tự do và công bằng thực sự” - bà Ohnmar, cử tri 38 tuổi, cho biết.

Ý nghĩa quan trọng

Dù kết quả cuộc bầu cử chưa mang lại nền dân chủ toàn diện cho Myanmar nhưng giới chuyên gia vẫn nhìn nhận đây là cơ hội đưa quốc gia Đông Nam Á này tiếp cận gần hơn với nền dân chủ. Ông Richard Horsey, một nhà phân tích độc lập tại Myanmar, nhận định với hãng tin AP rằng cuộc tổng tuyển cử lần này có ý nghĩa rất quan trọng bởi đây là lần đầu tiên hầu hết người dân cả nước có cơ hội bỏ phiếu cho đảng đối lập chính.

Với những quyền lực hiện có, chuyên gia này cho rằng quân đội sẽ không quá lo lắng trước chuyện NLD lên nắm quyền nếu đảng này thắng cử. Dù vậy, ông Horsey cho rằng điều cần thiết là quan hệ giữa chính phủ mới và quân đội phải êm đẹp bởi thật khó tưởng tượng bất kỳ người nào lãnh đạo Myanmar lại không có sự ủng hộ của quân đội.

Trong khi đó, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Myanmar, tướng Min Aung Hlaing, khẳng định sẽ không lặp lại lịch sử như cuộc bầu cử năm 1990 khi NLD giành chiến thắng nhưng kết quả này bị quân đội hủy bỏ. “Nếu mọi người bầu chọn NLD thì không có lý do gì để chúng tôi không chấp nhận điều đó” - tướng Min Aung Hlaing tuyên bố.

Bất chấp sự trấn an nói trên, cộng với sự tham gia của khoảng 11.000 giám sát viên địa phương và quốc tế, đã xuất hiện những lo ngại về tính công bằng của cuộc bầu cử khi các nhà hoạt động ước tính khoảng 4 triệu người không thể bỏ phiếu.

Trong số này có nửa triệu cử tri đủ điều kiện từ 1,3 triệu người thuộc cộng đồng Rohingya Hồi giáo bị cấm tham gia cuộc bầu cử. Đến nay, chính quyền Myanmar vẫn nhìn nhận họ là người nước ngoài. Trong khi đó, vào đêm trước cuộc bỏ phiếu diễn ra, phía NLD cáo buộc một lượng lớn phiếu bầu đáng ngờ được gửi thêm đến một số khu vực.