Iran trong ngoài không yên

Hàng chục ngàn người Iran hôm 4-11 đã biểu tình chống Mỹ bên ngoài nơi từng là Đại sứ quán Mỹ ở Tehran và bày tỏ sự ủng hộ với những nhân vật theo đường lối cứng rắn trong nước.

Xào xáo nội bộ

Những cuộc biểu tình như thế diễn ra hằng năm nhân kỷ niệm vụ chiếm giữ Đại sứ quán Mỹ năm 1979. Quan hệ ngoại giao Mỹ - Iran bị cắt đứt sau khi các sinh viên quá khích xông vào Đại sứ quán Mỹ ở Tehran và cầm giữ 52 người trong 444 ngày. Cuộc biểu tình năm nay lớn nhất trong nhiều năm qua do đích thân Lực lượng Vệ binh Cách mạng (IRGC) đứng ra kêu gọi. Bên ngoài tòa nhà từng là Đại sứ quán Mỹ, ngoài khẩu hiệu quen thuộc “Cái chết dành cho Mỹ” còn có: “Kháng cự lại lệnh trừng phạt bằng 18.000 máy ly tâm”.

Sự ủng hộ, dù thận trọng, mà ông Khamenei dành cho ông Rouhani ít nhiều cũng ảnh hưởng đến vị thế của ông. Trong bài phát biểu ngày 3-11, đại giáo chủ bày tỏ sự khen ngợi dành cho nhóm sinh viên Iran đã xông vào Đại sứ quán Mỹ năm 1979. Dù vậy, ông vẫn chỉ trích bất kỳ sự cản trở nào nhắm vào các cuộc đàm phán hạt nhân sắp tới. “Không ai được đánh đồng các chuyên gia đàm phán của chúng ta với bọn thỏa hiệp. Họ đang thực thi nhiệm vụ khó khăn và không ai được quyền làm vướng bận họ” - ông nhấn mạnh.

Căng thẳng ở Syria

Hãng thông tấn Mehr của Iran ngày 4-11 đưa tin ông Mohammad Jamalizadeh, tư lệnh của IRGC tại tỉnh Kerman ở miền Đông Nam Iran, đã thiệt mạng ở Syria. Theo Mehr, ông Jamalizadeh tình nguyện đi bảo vệ thánh đường Sayyida Zainab - nơi chôn cất cháu gái của nhà tiên tri Mohammad - ở ngoại ô Damascus. Khu vực quanh thánh đường trên rất được người Shi’ite kính trọng nhưng nơi này đang trở thành vùng giao tranh ác liệt.

Viên chỉ huy này bị “các phần tử khủng bố Wahhabi (một phái Hồi giáo)” sát hại vài ngày trước, theo bản tin. Mehr cho hay ông Jamalizadeh không tới Syria theo lệnh của IRGC. Ông này từng tham gia cuộc chiến Iran - Iraq năm 1980-1988. Cùng ngày 4-11, người đứng đầu bộ phận tuyên truyền của IRGC, tướng Ramazan Sharif, phủ nhận thông tin hàng trăm binh lính Iran đang chiến đấu ở Syria mà nghị sĩ Javad Ghoddousi Karimi đưa ra trước đó. “Iran không hề phái binh lính đến Syria. Chúng tôi chỉ cung cấp cố vấn quân sự cho Damascus” - ông Sharif nói.

Trong khi đó, phát biểu tại cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hôm 4-11, Ngoại trưởng Ả Rập Saudi Saud al-Faisal cáo buộc Iran đang “chiếm đóng Syria”. Phe nổi dậy Syria được Riyadh đi đầu hậu thuẫn cũng vừa ra điều kiện Iran không được có mặt tại hội nghị tìm kiếm hòa bình cho Syria - gọi là Geneva 2. Đáp lại, trong ngày 5-11, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khăng khăng bảo Tehran phải tham dự hội nghị này. “Bất cứ bên nào ảnh hưởng đến tình hình cũng phải được mời, bao gồm tất cả láng giềng của Syria” - ông Lavrov nói.