Kế hoạch 4 bước của Nga về Syria

Nga vừa trao cho Mỹ kế hoạch đặt kho vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát quốc tế và ngoại trưởng 2 nước dự kiến thảo luận về kế hoạch này tại Geneva - Thụy Sĩ trong ngày 12-9 (giờ địa phương). Kế hoạch trên được xem là nỗ lực của Nga trong việc ngăn chặn nguy cơ Mỹ tấn công Syria để đáp trả vụ tấn công bằng vũ khí hóa học hôm 21-8 mà phương Tây cáo buộc chế độ Tổng thống Bashar al-Assad thực hiện.

Báo Kommersant (Nga) hôm 12-9 tiết lộ kế hoạch này gồm 4 giai đoạn, khởi đầu bằng việc Syria gia nhập Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW). Sau đó, Syria phải công bố địa điểm của các kho vũ khí hóa học và nơi chế tạo chúng. Trong giai đoạn kế tiếp, Syria sẽ cho phép các thanh sát viên OPCW vào nước này để kiểm tra chúng. Cuối cùng, Syria sẽ hợp tác với các thanh sát viên trong việc tiêu hủy. Hiện chưa rõ ai sẽ đảm nhận việc tiêu hủy kho vũ khí hóa học của Syria nhưng không loại trừ khả năng Mỹ và Nga sẽ cùng làm công việc này. 

Cũng theo bài báo, Mỹ đã đề nghị tiến hành cuộc gặp ở Geneva nói trên sau khi nhận được kế hoạch của Nga. Phát biểu trước khi đến Geneva, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết các chuyên gia về vũ khí hóa học 2 nước sẽ tham dự cuộc gặp. Ngoài ra, ông không loại trừ khả năng cuộc gặp sẽ bàn về sáng kiến tiến hành hội nghị hòa bình về Syria với sự hiện diện của ông Lakhdar Brahimi, đặc phái viên của Liên Hiệp Quốc - Liên đoàn Ả Rập về vấn đề Syria.

Trong bài viết đăng trên báo The New York Times hôm 11-9, Tổng thống Nga Vladimir Putin khuyến cáo Mỹ không nên tấn công Syria vì hành động như thế chỉ càng khiến cuộc xung đột ở nước này lan rộng và làm dấy lên làn sóng tấn công khủng bố.  Ông Putin cũng  khuyên Mỹ nên “nắm lấy cơ hội” từ kế hoạch của Nga cho vấn đề Syria. Theo đó, đưa kho vũ khí hóa học của nước này cho cộng đồng quốc tế kiểm soát.

Nhà lãnh đạo Nga còn nhắc lại cáo buộc của Moscow và chế độ Assad. Cụ thể, vụ tấn công hôm 21-8 có thể là “tác phẩm” của phe đối lập nhằm tìm kiếm sự can thiệp quân sự từ bên ngoài. Ông Putin còn cảnh báo thêm rằng bất kỳ hành động quân sự nào nhằm vào Syria mà không có sự phê chuẩn của Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên Hiệp Quốc có thể gây tổn hại và làm suy yếu cơ quan này. 

Trong lúc này, vấn đề Syria vẫn tiếp tục gây chia rẽ HĐBA khi 5 nước thường trực không đạt được thỏa thuận nào tại cuộc thảo luận  hôm 11-9. Các nguồn tin ngoại giao cho biết đại diện mỗi nước đều đưa ra lập trường của mình, trong đó Nga ngăn chặn động thái gia tăng sức ép lên ông Assad. Sự chia rẽ này đang gây nhiều lo ngại trong bối cảnh Liên Hiệp Quốc nhận định rằng cuộc nội chiến ở Syria đã bước sang một giai đoạn mới, cực kỳ nguy hiểm. Báo cáo của Ủy ban Điều tra về Syria thuộc Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm 11-9 cảnh báo về những hậu quả khôn lường nếu cuộc xung đột không sớm được chấm dứt.