Miền Đông Ukraine đòi ly khai

Quyền Tổng thống Ukraine Olexander Turchynov ngày 7-4 đã hủy bỏ chuyến đi Lithuania và triệu tập cuộc họp an ninh khẩn cấp trước làn sóng chiếm đóng các tòa nhà chính quyền tại 3 thành phố Donetsk, Luhansk và Kharkov ở miền Đông.

Chính quyền dọa mạnh tay

Thủ tướng Ukraine Arseniy Yatsenyuk tuyên bố tại phiên họp chính phủ rằng Nga đứng sau các vụ việc trên với mục đích đưa lực lượng vượt biên giới và chia cắt Ukraine. Ông cho biết binh sĩ Nga đã được triển khai cách biên giới Ukraine 30 km và khẳng định Kiev có kế hoạch giải quyết.

Đại sứ Mỹ tại Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) Daniel Baer hôm 7-4 cũng khẳng định Nga đã huy động hàng chục ngàn binh sĩ tới gần biên giới Ukraine. Tuy nhiên, một quan chức quân sự NATO cho biết không thấy quân Nga thay đổi đáng kể về vị trí.

Ngoại trưởng Ukraine Andriy Deshchytsya cảnh báo Kiev sẽ ứng chiến nếu Nga đưa quân vào miền Đông nước này.

Người biểu tình trương biểu ngữ lớn mang dòng chữ “Cộng hòa Donetsk” tại tòa nhà chính quyền địa phương

Ảnh: REUTERS

Trước mắt, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia Andrei Parubiy cùng Giám đốc Cơ quan An ninh Valentin Nalibaichenko đã bay đến Luhansk; quyền Phó Thủ tướng thứ nhất Vitaly Yarema đến Donetsk trong khi quyền Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov có mặt ở Kharkov.

Ông Avakov cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine bị lật đổ Viktor Yanukovych đã ra lệnh và chi tiền để khuấy động một làn sóng đòi ly khai nữa ở miền Đông Ukraine.

Theo hãng tin Newsru, chính quyền Kiev dọa sẽ xử lý mạnh tay tình hình bất ổn ở miền Đông. Thủ lĩnh Đảng UDAR Vitaly Klitschko kêu gọi các cơ quan bảo vệ pháp luật Ukraine áp dụng mọi biện pháp để dập tắt ngọn lửa nổi loạn. Dù vậy, ông Avakov cho biết ông nỗ lực tránh gây đổ máu.

Bất ổn tăng cao

Trước đó, ngày 6-4, các cuộc biểu tình ủng hộ xây dựng chế độ liên bang đã đồng loạt diễn ra ở Donetsk, Kharkov và Luhansk khi hàng ngàn người tập trung dưới lá cờ Nga. Những người biểu tình ở Donetsk và Kharkov đã giành được quyền kiểm soát các tòa nhà chính quyền và treo cờ Nga.

Thậm chí, theo báo Vzglyad, những người ủng hộ chế độ liên bang hôm 7-4 tuyên bố thành lập Cộng hòa Nhân dân Donetsk độc lập, đồng thời có tin Tổng thống Yanukovych đã có mặt ở đây. Những người này còn tuyên bố trưng cầu dân ý về việc sáp nhập Nga trước ngày 11-5 tới và gửi thỉnh cầu để Tổng thống Putin đưa lực lượng gìn giữ hòa bình Nga đến đây.

Ở Luhansk, những người chống đối chiếm tòa nhà Cơ quan An ninh Ukraine hôm 7-4 cùng kho vũ khí bên trong và tuyên bố ý định bầu chọn hội đồng nhân dân vùng. Theo hãng tin Itar-Tass, cảnh sát cho biết có 9 người bị thương trong vụ chiếm giữ này. Ngoài ra, họ yêu cầu nhà chức trách trả tự do cho thủ lĩnh “đội cảnh vệ Luhansk” Alexander Kharitonov, bị bắt hôm 14-3 vì tình nghi âm mưu lật đổ chế độ.

Cảnh sát Luhansk đang trong tư thế sẵn sàng chiến đấu trong khi hàng ngàn người biểu tình đã chiếm giữ Chi nhánh Ngân hàng Quốc gia Ukraine và phong tỏa nhiều con đường.

Theo Bộ Nội vụ Nga, đến sáng 7-4, tòa nhà chính quyền Kharkov đã được “giải phóng”. Tuy nhiên, khoảng 300 người tụ tập tại Quảng trường Lenin, nơi tọa lạc tòa nhà chính quyền, vẫn không giải tán.

Cùng ngày 7-4, Tổng thống Putin ra lệnh cho Cơ quan An ninh liên bang (FSB) cảnh giác trước các vụ tấn công của phiến quân.