Mỹ nên "ngăn sự thống trị ở biển Đông"

Đó là nhận định được Giáo sư nghiên cứu chiến lược Peter Dutton, Giám đốc Viện Nghiên cứu Hàng hải Trung Quốc thuộc Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ, đưa ra tại buổi trao đổi trực tuyến với các phóng viên Việt Nam về Luật Biển, mối quan hệ của luật này đến biển Đông và các vấn đề liên quan vào sáng 29-3.

Khẳng định Mỹ có lợi ích quan trọng ở biển Đông, giáo sư Dutton cho biết chiến dịch tự do hàng hải của Washington ở vùng biển này nhằm bảo vệ tự do thương mại, duy trì một trật tự hàng hải toàn cầu mở, tăng cường gắn kết với các đồng minh và đối tác trong khu vực, cũng như ngăn chặn việc sử dụng vũ lực để cản trở sự tiếp cận.

Giáo sư Peter Dutton tại buổi trao đổi. Ảnh: H. Phương

Trong bối cảnh đó, ông Dutton nhận định mục tiêu của chiến dịch trên không nhất thiết phải là ngăn Trung Quốc tiếp tục có những hành động đơn phương sai trái ở biển Đông. Thay vào đó, Washington cần chứng tỏ mình có lợi ích quốc gia ở biển Đông và sẽ không rút lui trước sự lấn tới của Bắc Kinh ở đó, cũng như tiếp tục cho tàu và máy bay hoạt động tự do tại những nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, trong đó có biển Đông.

Tóm lại, theo ông Dutton, chiến lược của Mỹ ở biển Đông nên là bảo đảm sự tiếp cận, không phải là ngăn chặn, kiềm chế Trung Quốc. Chiến lược của Mỹ không nên nhằm thống trị khu vực mà là ngăn một nước nào đó thống trị khu vực.

Mặt khác, chuyên gia này nhấn mạnh vai trò của Mỹ ở biển Đông là ngăn chặn căng thẳng leo thang thành xung đột vũ trang, và giúp các nước phát triển lực lượng bảo vệ bờ biển của riêng mình, tăng cường năng lực bảo vệ an ninh hàng hải, chia sẻ thông tin…

Nhận định về việc Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) dự kiến vào giữa năm nay ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện của Philippines nhằm vào yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở biển Đông, ông Dutton chỉ ra rằng điều cần rút ra từ kết quả cuối cùng không phải là chuyện ai thắng ai thua. Quan trọng hơn, việc tìm đến sự phân xử của PCA mang lại cơ hội tốt để các bên liên quan tăng cường đối thoại nhằm thu hẹp khoảng cách về vấn đề tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông.