Nhiệm vụ “bất khả thi”

Tuy nhiên, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 25-9 thông báo đạt được thỏa thuận về việc không tiến hành hoặc ủng hộ các vụ tấn công trên mạng nhằm đánh cắp bí mật thương mại, việc bảo đảm nó được thực thi trọn vẹn là điều khó hơn nhiều, nếu không muốn nói là “nhiệm vụ bất khả thi”.

Theo các chuyên gia, vũ khí mạng là không thể đếm được. Chúng có thể được sao chép chỉ bằng vài động tác gõ bàn phím và dễ dàng được che giấu. Chưa hết, loại vũ khí này có thể được tiếp cận dễ dàng bởi đủ loại đối tượng, từ những kẻ tự xưng là “tin tặc yêu nước” cho đến tội phạm, phần tử khủng bố.

Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại cuộc họp báo chung ở Nhà Trắng hôm 25-9 Ảnh: REUTERS

Vì thế, có thể thấy mục tiêu chủ yếu của thỏa thuận nêu trên chỉ là ngăn chặn hành động phạm tội trên mạng - một nội dung mà cả 2 nhà lãnh đạo có thể tìm được tiếng nói chung. Nói cách khác, bước đi này không ngăn được một kịch bản ác mộng: Một vụ tấn công mạng nhằm vào công ty Mỹ hoặc Lầu Năm Góc, dẫn đến hành động trả đũa và sự leo thang xung đột sau đó. Ngoài ra, thỏa thuận không đề cập hoạt động do thám mạng giữa các chính phủ vì mục đích tình báo. Với những thiếu sót trên, tính hiệu quả của nó vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Hoài nghi cũng bao trùm cả vấn đề biển Đông, một trong những cái gai lớn khác trong quan hệ Mỹ - Trung hiện nay sau cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo. Tại cuộc họp báo chung với ông Obama ở Nhà Trắng, ông Tập đã có một phát biểu “tuy cũ mà mới” về ý đồ của Bắc Kinh trên biển Đông. Mới ở chỗ đây là lần đầu tiên người ta nghe nhà lãnh đạo Trung Quốc này công khai nói sẽ không “quân sự hóa” những hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây trái phép ở biển Đông. Dù vậy, lời hứa hẹn này lại không khác những gì mà một số quan chức cấp dưới của ông đưa ra trong cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ John Kerry vào mùa hè vừa qua.

Vì thế, không có gì lạ khi phát biểu trên dẫn đến phản ứng thận trọng của giới chức Mỹ và các chuyên gia. “Hiện chưa rõ ông ấy có ý gì khi dùng từ “quân sự hóa”. Hy vọng chúng ta sẽ có chi tiết (từ Bắc Kinh). Liệu nó có nghĩa là Trung Quốc sẽ không để máy bay chiến đấu sử dụng đường băng hoặc không triển khai tên lửa ở đó (đảo nhân tạo)?” - bà Bonnie Glaser, chuyên gia về quân sự Trung Quốc ở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Mỹ), nhận định với báo The Wall Street Journal.

Có thể hiểu được thắc mắc nêu trên bởi những hình ảnh vệ tinh được công bố ngay trong ngày 2 nhà lãnh đạo Mỹ - Trung hội đàm tiếp tục cho thấy tham vọng quân sự của Bắc Kinh ở biển Đông. Theo tuần báo quốc phòng IHS Jane’s, Trung Quốc đã hoàn tất công trình đường băng tại Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, từ đó cho phép nước này có thể bắt đầu tuần tra trên không ở biển Đông.

Xem ra, lời thúc giục Trung Quốc ngưng cải tạo đất phi pháp ở biển Đông của ông Obama vẫn bị phớt lờ. Do đó, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Trung thêm một lần nữa đã khép lại mà không đạt đột phá đáng kể nào về những vấn đề đang gây chia rẽ sâu sắc 2 bên.