Hai nhà vật lý Serge Haroche và David Wineland hôm 9-10 đã được trao giải Nobel Vật lý năm 2012 vì đã tìm ra những cách thức đo đạc hạt lượng tử mà không phá hủy chúng.
Mở ra kỷ nguyên mới
Trong thông báo về giải thưởng, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho biết thông qua những nghiên cứu đột phá riêng biệt, 2 ông Haroche và Wineland đã phát triển được phương pháp đo đạc và kiểm soát các hạt lượng tử đơn lẻ mà vẫn giữ được bản chất cơ học lượng tử của chúng. Đây là điều mà các nhà nghiên cứu trước đó vẫn cho là không thể đạt tới.
Thông báo trên nhận định rằng 2 nhà vật lý đã “mở cánh cửa đến kỷ nguyên mới của các thí nghiệm vật lý lượng tử” khi chứng minh được có thể quan sát trực tiếp các hạt lượng tử đơn lẻ trong trạng thái nguyên vẹn, không bị hủy hoại.
Những phương pháp mà 2 nhà khoa học này sử dụng trái ngược nhau nhưng có nhiều điểm chung. Trong lúc ông Wineland kiểm soát và đo đạc các nguyên tử tích điện (ion) bằng ánh sáng thì ông Haroche lại kiểm soát và đo đạc các lượng tử ánh sáng (photon) bằng nguyên tử.
Hai nhà vật lý Serge Haroche và David Wineland_Ảnh: AP
Cả Haroche và Wineland đều hoạt động trong lĩnh vực quang học lượng tử chuyên nghiên cứu về sự tương tác cơ bản giữa ánh sáng và vật chất. Đây là lĩnh vực chứng kiến nhiều tiến bộ kể từ những năm 1980. Đài BBC (Anh) cho biết những công trình tiên phong của 2 ông có thể dẫn đến những dạng giao tiếp và điện toán hiện đại hơn.
Hướng tới máy tính siêu nhanh
Trước mắt, những phương pháp nói trên đã giúp lĩnh vực quang học lượng tử có những bước đi đầu tiên trong việc xây dựng loại máy tính siêu nhanh dựa trên vật lý lượng tử. Loại máy tính lượng tử này được kỳ vọng sẽ làm thay đổi đáng kể cuộc sống của con người trong thế kỷ này theo cách thức mà máy tính truyền thống đã làm trong thế kỷ rồi.
Nghiên cứu của 2 ông còn dẫn đến những nỗ lực chế tạo loại đồng hồ dựa trên ánh sáng có độ chính xác cao hơn nhiều so với những chiếc đồng hồ nguyên tử đang được xem là “trái tim” của các hệ thống kinh doanh trên thế giới.
Nhà vật lý Haroche sinh tại Casablanca (Morocco) năm 1944 nhưng hiện là công dân Pháp. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Pierre và Marie Curie ở Pháp năm 1971, hiện là giáo sư tại Collège de France ở Paris. Ngoài ra, ông còn là chủ tịch Hội Vật lý lượng tử Pháp.
Giáo sư Haroche cho biết ông nhận được thông tin về giải thưởng khi đang cùng vợ trên đường về nhà. Phát biểu với hãng tin AP, ông Haroche cho biết những công trình của ông một ngày nào đó có thể “cho phép thực hiện những điều mà các định luật vật lý kinh điển không cho phép làm hiện nay”.
Ông Wineland sinh tại thành phố Milwaukee (Mỹ) năm 1944, có bằng cử nhân Đại học California ở Berkeley năm 1965 và bằng tiến sĩ tại Đại học Harvard năm 1970. Ông hiện đang làm việc tại phòng thí nghiệm vật lý của Viện Tiêu chuẩn - Công nghệ Quốc gia Mỹ và Đại học Colorado.
Lần gần đây nhất lĩnh vực quang học lượng tử được giải Nobel là vào năm 2005. Vào năm đó, nhà vật lý Roy Glauber của Đại học Harvard đã nhận một nửa giải Nobel Vật lý vì những đóng góp cho thuyết lượng tử gắn kết quang học.
và quét mã QR
Bình luận (0)