Mùa giải Nobel năm 2016 được mở màn ngày 3-10 với giải Nobel Y học về tay nhà khoa học người Nhật Bản Yoshinori Ohsumi vì những khám phá về cơ chế tự thực.
Cơ chế tự thực là quá trình căn bản để tự hủy và tái chế các thành phần của tế bào. Các nhà nghiên cứu vào thập niên 1960 đã lần đầu tiên ghi nhận tế bào có thể tự tiêu hủy những thành phần bên trong bằng cách bọc chúng trong các màng và đưa đến “trung tâm tái chế” của tế bào - gọi là lysosome. Phát hiện này giúp nhà khoa học người Bỉ Christian de Duve nhận giải Nobel Y học năm 1974.
Trong quá trình nghiên cứu men nở làm bánh vào những năm 1990, ông Ohsumi đã xác định được 15 loại gien đóng vai trò quan trọng đối với cơ chế tự thực. Tiếp đến, ông chứng minh được cơ chế tự thực cũng xảy ra ở tế bào con người.
Ủy ban Nobel tại Viện Karolinska (Thụy Điển) đánh giá những khám phá của ông Ohsumi, 71 tuổi, giúp chúng ta hiểu biết nhiều hơn về cách tế bào tái chế, cũng như tầm quan trọng của cơ chế tự thực trong nhiều tiến trình sinh lý học, như cách cơ thể thích ứng với cái đói hoặc phản ứng với sự viêm nhiễm... Sự gián đoạn hoặc rối loạn của cơ chế tự thực được gắn kết với ung thư, bệnh Parkinson, tiểu đường và những chứng bệnh xuất hiện ở người cao tuổi. Ngoài ra, sự đột biến của gien tự thực có thể gây ra bệnh di truyền. Vì thế, các nghiên cứu đang được đẩy mạnh nhằm bào chế được những loại thuốc có thể tác động đến cơ chế tự thực ở nhiều căn bệnh khác nhau.
Ông Ohsumi sinh tại TP Fukuoka và lấy bằng tiến sĩ tại Trường ĐH Tokyo năm 1974. Sau khi làm việc 3 năm tại Trường ĐH Rockefeller (Mỹ), ông trở về Trường ĐH Tokyo và thành lập nhóm nghiên cứu vào năm 1988. Kể từ năm 2009, ông là giáo sư tại Viện Công nghệ Tokyo. Ông Ohsumi là nhà khoa học Nhật Bản thứ 6 đoạt giải Nobel Y học và là nhà khoa học thứ 23 đoạt giải Nobel sinh tại nước này.
Trả lời phỏng vấn đài NHK sau khi đạt giải thưởng danh giá, ông Ohsumi gọi đây là “vinh dự cao nhất” đối với một nhà nghiên cứu. Khi được hỏi lý do theo đuổi nghiên cứu cơ chế tự thực, nhà khoa học này cho biết ông muốn làm điều gì đó khác biệt và nghĩ rằng tiến trình tự hủy là một đề tài thú vị nhưng không nhận được nhiều quan tâm trong quá khứ. Theo ông, cơ thể người luôn lặp đi lặp lại tiến trình tự hủy và có sự cân bằng giữa sự hình thành và phân hủy.
Ông David Rubinsztein, giáo sư về di truyền thần kinh phân tử tại Trường ĐH Cambridge (Anh), đánh giá ông Ohsumi xứng đáng nhận được giải Nobel cho những đóng góp của mình. Bản thân ông Rubinsztein cũng đang nghiên cứu xem liệu việc đẩy nhanh tiến trình tự thực ở tế bào có thể giúp ngăn chặn những chứng bệnh như Parkinson, Alzheimer… hay không.
Theo kế hoạch, mùa giải Nobel sẽ được tiếp nối bởi giải Nobel Vật lý được công bố ngày 4-10, theo sau là các giải Nobel Hóa học (5-10), Nobel Hòa bình (7-10), Nobel Kinh tế (10-10) và Nobel Văn chương (13-10). Trong số này, giải Nobel Kinh tế ra đời năm 1968 và không nằm trong số những giải được thiết lập trong di chúc của ông Alfred Nobel năm 1895.
Theo tờ The Guardian, giá trị mỗi giải thưởng Nobel năm nay vào khoảng 930.000 USD. Đáng chú ý, giải Nobel Hòa bình 2016 nhận được 376 đề cử, cao hơn gần 100 đề cử so với kỷ lục 2 năm trước. Trong khi đó, thời điểm công bố giải Nobel Văn chương muộn hơn 1 tuần so với thường lệ.
và quét mã QR
Bình luận (0)