Nội bộ Iraq rối như tơ vò

Tình hình Iraq đang trở nên hết sức rối ren bởi tình trạng tranh giành quyền lực và mối đe dọa ngày một tăng của nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS).

Ngày 11-8, Tổng thống Iraq Fouad Masoum chính thức yêu cầu Phó Chủ tịch Quốc hội Haider al-Abadi thành lập chính phủ. Phát biểu trên truyền hình ngay sau đó, ông Abadi kêu gọi: “Tất cả chúng ta phải hợp tác để chống lại chiến dịch khủng bố ở Iraq và ngăn chặn tất cả các nhóm khủng bố”.

Trước đó cùng ngày, Liên minh Quốc gia Shiite chủ chốt của Iraq đã đề cử ông Abadi làm thủ tướng với 130 phiếu ủng hộ trong khi Thủ tướng tạm quyền Nouri al-Maliki chỉ được 40 phiếu, theo Reuters.

Đây là cú đánh mạnh đối với ông Maliki, người tuyên bố sẽ kiện Tổng thống Masoum vào đêm 10-8 và tiếp đó triển khai lực lượng an ninh khắp thủ đô Baghdad.

Người Yazidi nhận hàng cứu trợ gần biên giới Iraq - Syria

Ảnh: AP

Ông Hussein al-Maliki, thành viên khối chính trị của ông Maliki, khẳng định “sẽ không ngồi yên” trước đề cử của Tổng thống Masoum. “Đề cử trên là trái pháp luật và vi phạm hiến pháp. Chúng tôi sẽ phản đối ra tòa án liên bang” - ông này nói.

Cùng ngày 11-8, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định việc thành lập chính phủ đóng vai trò tối quan trọng đối với sự ổn định ở Iraq, đồng thời hối thúc ông Maliki không gây thêm căng thẳng.

Ông cũng cảnh báo các phe phái chính trị tại Iraq không được sử dụng vũ lực trong lúc thành lập chính phủ, đồng thời tái khẳng định Washington ủng hộ Tổng thống Masoum với tư cách là người bảo vệ hiến pháp Iraq.

Những xào xáo nội bộ nói trên  diễn ra giữa lúc Mỹ đang không kích các mục tiêu của IS nhằm ngăn nhóm này thảm sát hàng chục ngàn người Yazidi - một cộng đồng thiểu số tại Iraq - đang bị mắc kẹt trên núi Sinjar gần biên giới Syria.

Thêm vào đó, theo Reuters, Washington đang cân nhắc sơ tán những người này sau 4 đêm thả lương thực cứu trợ. Phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Ben Rhodes cho biết: “Lực lượng người Kurd đang giúp đỡ và chúng tôi đang thương thảo với Liên Hiệp Quốc (LHQ) cũng như các đối tác quốc tế khác để đưa họ đến nơi an toàn”.

Giới phân tích nhận định bất kỳ sứ mệnh sơ tán nào cũng có rủi ro và là phép thử không nhỏ cho cam kết của Tổng thống Barack Obama về việc hạn chế liên can của Mỹ đến tình hình Iraq. Việc sơ tán cũng cần được quyết định nhanh chóng bởi mùa hè khắc nghiệt cộng với sự vây hãm của IS đang đe dọa nghiêm trọng mạng sống của người Yazidi.

Tướng Ahmed Ithwany, người chỉ huy việc thả hàng cứu trợ hôm 10-8, nhận định với báo Telegraph rằng Sinjar giờ đây không khác gì ngọn núi tử thần. Ông lo ngại 70% người dân ẩn náu có thể đã thiệt mạng.

Ông Ken Pollack, cựu chuyên gia phân tích của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), nhận định chỉ có 2 lựa chọn. Một là, đại diện LHQ phải thuyết phục IS cho người Yazidi xuống núi, nếu không sẽ bị Mỹ không kích. Hai là, thiết lập hành lang an toàn với sự bảo vệ của lực lượng an ninh người Kurd hoặc quân đội Iraq cùng không lực Mỹ.