Ông Trump sẽ không thay đổi chính sách biển Đông

Đó là nhận định của nhóm tác giả báo cáo từ Viện Nghiên cứu biển Đông của Trung Quốc công bố hôm 25-11.

Theo văn bản được nhấn mạnh là báo cáo công khai đầu tiên về sự hiện diện quân sự của Mỹ tại khu vực, các học giả Trung Quốc khẳng định “kiểm soát hoàn toàn” biển Đông là điểm then chốt trong chiến lược quân sự của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương. “Sẽ không có sự đảo lộn trong chính sách của Mỹ ở biển Đông” - Reuters dẫn lời ông Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu biển Đông - một cơ quan nghiên cứu có ảnh hưởng ở Hải Nam.

Trong quá trình vận động tranh cử tổng thống, ông Trump hiếm khi đề cập vấn đề biển Đông mà chỉ tập trung vào các mối quan hệ kinh tế với Bắc Kinh, dọa sẽ gắn mác thao túng tiền tệ vào nền kinh tế số 2 và áp đặt thuế nhập khẩu với hàng hóa từ Trung Quốc. Song ông Ngô cho rằng các cam kết của Washington với đồng minh cũng như cam kết bảo vệ tự do hàng hải ở biển Đông sẽ không thay đổi. Từ đó, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc tại biển Đông có thể gia tăng theo sự phát triển của quân đội Trung Quốc.

Cũng theo báo cáo, Mỹ xác định các hoạt động xây dựng quy mô lớn của Trung Quốc ở biển Đông là bằng chứng cho thấy Bắc Kinh có ý định triển khai chiến lược chống xâm nhập/chống tiếp cận.

Các tàu và máy bay Mỹ thực hiện hơn 700 cuộc tuần tra ở biển Đông trong năm 2015 Ảnh: REUTERS

Tại sự kiện công bố báo cáo trên ở Bắc Kinh, ông Chu Phong, Giám đốc Trung tâm biển Đông của Trường ĐH Nam Kinh, nêu ý kiến rằng chính sách quân sự của ông Trump trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ mang tính “tiếp nối hơn là thay đổi”. Theo chuyên gia này, tổng thống sắp nhậm chức của Mỹ sẽ không sử dụng thuật ngữ “tái cân bằng” như những người tiền nhiệm nhưng “ông ấy có thể giữ lại hầu hết các chính sách”. Cả hai học giả của Trung Quốc đều chia sẻ quan điểm Mỹ nhiều khả năng tiếp tục gia tăng chi tiêu quân sự ở châu Á - Thái Bình Dương dưới thời ông Trump.

Hơn 700 là con số báo cáo đưa ra về số cuộc tuần tra của các tàu và máy bay Mỹ ở biển Đông trong năm 2015, đồng thời cho rằng điều này cho thấy Trung Quốc là mục tiêu giám sát số một của Mỹ. Bên cạnh đó, báo cáo còn “tố” Nhật Bản đã trợ giúp mạnh mẽ Mỹ ở biển Đông và những cuộc tập trận hải quân giữa Mỹ, Nhật, Úc là nhằm vào Bắc Kinh.

Hiện quan hệ giữa Tổng thống đắc cử Trump với một đồng minh lâu năm khác của Mỹ là Philippines sẽ diễn biến theo chiều hướng nào đang được giới chuyên gia theo sát. Theo báo Washington Post, chiến thắng của ông Trump đã mang đến cơ hội khởi động lại quan hệ với Mỹ cho Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sau thảm họa dưới thời Tổng thống Barack Obama.

Và vị tổng thống được mệnh danh là “Donald Trump” của Philippines đã chớp lấy cơ hội, tuyên bố “không muốn tranh cãi với Mỹ nữa vì ông Trump đã đắc cử”. Dù từng buông lời thô tục với ông Obama song ông Duterte đã có những dấu hiệu hạ giọng và thay đổi bất ngờ, trong đó có quyết định điều chỉnh hoạt động tập trận chung Mỹ - Philippines thay vì khăng khăng đòi hủy bỏ như trước.

Các quan chức ngoại giao, chuyên gia quân sự tại nhiệm cũng như đã về hưu ở Manila đều cho rằng tương lai của Mỹ ở châu Á giờ đây phụ thuộc vào việc Tổng thống Duterte “đọc vị” ông Trump ra sao và ngược lại.