Phép thử cho “Abenomics”

Cuộc bầu cử hạ viện Nhật Bản ngày 14-12 được Thủ tướng Shinzo Abe đánh giá là cuộc trưng cầu dân ý đối với chính sách kinh tế “Abenomics” và sự lèo lái chính phủ của ông kể từ khi ông quay lại nắm quyền năm 2012.

Dư luận chú ý số ghế mà Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Thủ tướng Abe và đối tác Đảng Công minh giành được cũng như tỉ lệ cử tri đi bầu lần này. Năm 2012, số cử tri đi bầu đã ở mức thấp nhất thời kỳ sau thế chiến với tỉ lệ 59,3%. Trước khi hạ viện bị giải tán ngày 21-11 vừa qua, liên minh cầm quyền đã nắm giữ 326/480 ghế, trong đó LDP có 295 ghế và Đảng Công minh 31 ghế.

Kết quả bầu cử dự kiến được công bố trong ngày 15-12. Trước mắt, các cuộc thăm dò ngoài phòng phiếu cho thấy liên minh cầm quyền LDP - Công minh giành được 2/3 số ghế tại hạ viện. Theo kênh truyền hình TV Asahi, liên minh này đạt 333/475 ghế trong khi đài TBS xác nhận con số 328. Báo Nikkei điện tử cho biết riêng LDP đạt khoảng 290-310 ghế, vượt qua đa số tuyệt đối 266.

Các cuộc thăm dò trước bầu cử cho thấy LDP sẽ chiến thắng áp đảo trong bối cảnh các đảng đối lập vẫn đang vật lộn với việc thuyết phục cử tri họ là những sự lựa chọn đáng tin cậy để thay liên minh cầm quyền LDP - Đảng Công minh. Thậm chí đã có dự báo LDP giành được hơn 300/475 ghế trong hạ viện mới - thắng lợi vang dội nhất kể từ khi thành lập cách đây 60 năm.

Cử tri bỏ phiếu ở Tokyo hôm 14-12. Ảnh: REUTERS

Một kết quả như thế sẽ giúp Thủ tướng Abe tiếp tục theo đuổi “Abenomics” để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng trở lại, đồng thời chuẩn bị cho đợt tăng thuế tiêu dùng tiếp theo vào năm 2017.

Ngoài ra, theo hãng tin Reuters, việc LDP thắng cử còn giúp ông Abe dễ dàng tái đắc cử vị trí thủ lĩnh đảng vào tháng 9-2015, tăng cường cơ hội giữ vững chiếc ghế thủ tướng cho đến hết năm 2018 và trở thành một trong những nhà lãnh đạo nắm quyền lâu hiếm hoi ở Nhật Bản.

Ngoài cuộc bầu cử địa phương vào tháng 4-2015, liên minh của Thủ tướng Abe có lẽ sẽ không phải bận tâm gì nhiều cho đến năm 2016, thời điểm diễn ra cuộc bầu cử thượng viện mà liên minh LDP - Đảng Công minh đang nắm giữ đa số ghế. “Nếu đảng của ông Abe chiến thắng, ông sẽ rảnh tay để chuyên tâm vào thực hiện chính sách cho đến năm 2016” - ông Hideyuki Ishiguro, nhà chiến lược cao cấp tại Công ty Chứng khoán Okasa, nhận định.

Tuy nhiên, chính phủ ông Abe còn phải giải quyết mối quan tâm đặc biệt khác nữa của cử tri: chuyện tái khởi động các nhà máy điện hạt nhân. Toàn bộ 48 nhà máy điện hạt nhân của Nhật Bản đã ngưng hoạt động sau thảm họa Fukushima năm 2011.

Theo báo Japan Times, quyết định tiến hành cuộc bầu cử đã được đưa ra sau khi các dữ liệu cuối tháng 11 cho thấy nền kinh tế Nhật Bản sụt giảm trong quý thứ hai liên tiếp kể từ khi tăng thuế tiêu dùng lên 8% hôm 1-4. Điều này buộc Thủ tướng Abe trì hoãn kế hoạch tăng thuế tiếp lên 10%, giải tán hạ viện và kêu gọi tổng tuyển cử để tìm kiếm sự ủy nhiệm mới.

Thủ tướng Abe lâu nay vẫn khẳng định “Abenomics” là phương cách duy nhất để Nhật Bản vượt qua tình trạng giảm phát. Tuy nhiên, LDP cũng thừa nhận cuộc sống của người dân Nhật ở các khu vực nông thôn - nơi tập trung nhiều cử tri ủng hộ đảng này - chưa cảm nhận được lợi ích của chính sách kinh tế, đồng thời hứa hẹn sẽ chú trọng hơn nữa quyền lợi của họ sau cuộc bầu cử này.

Trong khi đó, các đảng đối lập tìm cách thu hút cử tri bằng cách chỉ trích chính sách kinh tế của ông Abe đang làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo. Ngoài ra, theo các đảng này, việc đồng yen giảm giá đã kéo theo giá năng lượng và các mặt hàng nhập khẩu tăng vọt, tác động đến các công ty vừa và nhỏ cũng như các hộ gia đình.