Shinzo Abe trở lại

Ông Abe đã có những lời mạnh mẽ đối với Trung Quốc trong một bài phát biểu về chính sách trước nhóm chuyên gia cố vấn ở Washington nhưng sau đó dịu giọng khi cho rằng ông không mong muốn có thêm tranh cãi ồn ào về những hòn đảo ở Hoa Đông. “Đừng có quốc gia nào tính sai về sự vững vàng trong quyết tâm của chúng tôi. Và đừng ai nghi ngờ sự mạnh mẽ của liên minh Nhật - Mỹ” - ông nói.

Sau cuộc gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama trong chuyến công du đầu tiên đến Washington từ khi quay trở lại vai trò thủ tướng hồi tháng 12 năm ngoái, ông Abe cho biết ông đã nói với tổng thống Mỹ rằng Tokyo sẽ giải quyết vấn đề đảo với thái độ bình tĩnh. Ngồi bên cạnh ông Obama tại phòng bầu dục ở Nhà Trắng, ông nói qua người thông dịch rằng “chúng tôi sẽ tiếp tục làm như vậy và luôn làm như vậy”.

Căng thẳng trào lên năm 2012, làm tăng nỗi sợ về một vụ đụng độ quân sự không dự tính trước gần quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư. Washington thỉnh thoảng vẫn lưu ý rằng đảo Senkaku nằm trong phạm vi ảnh hưởng của Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật. Tuyên bố này khiến Trung Quốc vô cùng khó chịu và lên tiếng bác bỏ bởi họ hiểu rằng điều 5 của hiệp ước được ký năm 1960 này sẽ cho phép Mỹ bảo vệ Nhật khi xảy ra xung đột vũ trang tại Senkaku.

Tại cuộc họp hôm thứ sáu, hai ông Abe và Obama cũng đồng ý rằng họ sẽ cùng nhau làm việc để duy trì tự do thông thương trên biển, tạo ra một khu vực được chi phối dựa trên không phải bằng vũ lực mà bằng luật pháp quốc tế.

Điều đáng chú ý là ông Obama đã hoan nghênh chính sách kinh tế của ông Abe (Abenomics) - với các nội dung cơ bản là nới lỏng chính sách tiền tệ, tăng chi tiêu công và tái cấu trúc kinh tế. Phó Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato nói với hãng tin Reuters rằng hai nhà lãnh đạo không thảo luận vấn đề tiền tệ, một dấu hiệu cho thấy Mỹ không phản đối Abenomics dù có quan ngại cách Nhật Bản làm yếu đồng yen để kích thích xuất khẩu. Mỹ và Nhật Bản đã thống nhất cách diễn đạt trong các văn bản suốt chuyến thăm của ông Abe - chuyến thăm có thể đặt nền tảng cho Tokyo tham gia các cuộc thương thảo sớm về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) do Mỹ đứng đầu.

Liên quan đến CHDCND Triều Tiên, Thủ tướng Shinzo Abe lặp lại rằng Nhật Bản sẽ không cung cấp bất cứ khoản viện trợ nào cho Triều Tiên trừ phi Bình Nhưỡng từ bỏ các chương trình hạt nhân và tên lửa, đồng thời trả tự do cho những công dân Nhật bị bắt cóc từ nhiều thập niên trước đây. Ông Abe cũng bày tỏ hy vọng có cuộc gặp với nhà lãnh đạo mới của Trung Quốc Tập Cận Bình.

Cũng nhân chuyến thăm Mỹ, nhà lãnh đạo Nhật Bản một lần nữa cam đoan với Washington rằng ông sẽ không hành xử như người theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu hung hăng mà những người chỉ trích đã cố tô vẽ. Có lẽ “Shinzo Abe trở lại” bao hàm sự thay đổi này.