Tân tổng thống Iran đau đầu vì chuyện Syria

Sau khi thắng cử hồi tháng 6, ông Rohani ít nhiều nhận được sự hậu thuẫn của nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei để theo đuổi chính sách cải thiện quan hệ với phương Tây trong nỗ lực giảm bớt các biện pháp trừng phạt kinh tế.

 

Tuy nhiên, những người theo đường lối cứng rắn bị ông Rouhani đánh bại tại cuộc bầu cử vẫn chiếm đa số ở quốc hội và kiểm soát Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo hùng mạnh.  Họ lúc nào cũng lăm le đưa Iran trở lại con đường thách thức nếu thông điệp ôn hòa của Rohani bị phớt lờ ở nước ngoài.

Một chiến dịch quân sự nhằm vào Syria của Mỹ sắp tới, nếu có, đe dọa làm chệch hướng chính sách ngoại giao của ông Rouhani ngay cả trước khi nó bắt đầu.  Nhận định về nguy cơ nói trên, nhà phân tích Maziar Khosravi viết trên báo Sharq (Iran): “Khó có thể hình dung được một tình huống nào kém may mắn hơn cho một chính phủ ôn hòa đang muốn giảm căng thẳng với thế giới”.

 

 

Syria là đồng minh duy nhất của Iran trong khu vực và phương Tây đang cáo buộc Tehran ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad bằng cách cung cấp vũ khí, tiền bạc cho Damascus. Ông Sadeq Zibakalam, một giáo sư tại Đại học Tehran, cảnh báo một cuộc tấn công Syria của Mỹ sẽ chấm dứt ý định giảm căng thẳng với phương Tây và cải thiện quan hệ với thế giới của Iran. Ông Zibakalam nhận định: “Bầu không khí giữa các đồng minh của Syria và phương Tây sau cuộc tấn công sẽ trở nên lạnh lẽo và u ám đến nỗi không còn chỗ để mà giảm căng thẳng hay cải thiện quan hệ”.

Tại Washington, một số người lập luận một cuộc tấn công Syria của Mỹ có thể khiến Tehran biết là Washington không dọa suông và sẽ "biết điều" hơn trên bàn đàm phán. Dennis Ross, một cựu quan chức Nhà Trắng, nhận định: “Một cuộc tấn công hiệu quả nhằm vào Syria sẽ có tác động mạnh đến Iran. Nó giúp nước này thấy được những hậu quả có thể xảy ra nếu biện pháp ngoại giao về chương trình hạt nhân của họ không thành công”.

Ngược lại, nếu Mỹ không dám trừng phạt Syria vì vượt qua “ranh giới đỏ” mà Tổng thống Barack Obama đặt ra, Iran có thể tin rằng nước này sẽ theo đuổi chương trình hạt nhân mà không bị trừng phạt gì.  Dù vậy, một số nhà phân tích khác cho rằng việc tấn công Syria có thể khiến Iran thêm quyết tâm có được vũ khí hạt nhân.

Lập trường sắp tới của Iran có thể tùy thuộc vào cường độ và hiệu quả của cuộc tấn công Syria sắp tới. Ali Vaez, một nhà phân tích tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cho biết: “Một cuộc tấn công giới hạn và không tác động gì nhiều đến cán cân sức mạnh ở Syria khó có thể cản trở ông Rouhani theo đuổi chính sách cải thiện quan hệ với phương Tây. Nhiệm kỳ sắp tới của ông tùy thuộc vào việc có cứu được nền kinh tế hay không. Đây sẽ là nhiệm vụ gần như bất khả thi nếu các biện pháp trừng phạt không được dỡ bỏ. Nếu ông để vấn đề Syria ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán hạt nhân, nhiệm kỳ của ông đối mặt nguy cơ thất bại chỉ một tháng sau khi nó bắt đầu”.