Ông Toby Matthiesen, nhà nghiên cứu của Trường ĐH Oxford (Anh) nhận định với đài CNN: “Tôi cứ tưởng họ sẽ giữ al-Nimr và các tù nhân chính trị Shiite để mặc cả bởi nhiều tổ chức và quốc gia trong khu vực lẫn quốc tế vẫn luôn vận động Ả Rập Saudi thả hoặc ân xá cho ông ta”.
Thời điểm xử tử (hôm 2-1) cũng lạ, theo ông Matthiesen. “Phong trào phản đối của người Shiite ở miền Đông Ả Rập Saudi đã chấm dứt rồi” – ông thắc mắc.
Tuy nhiên, ông Aimeen Dean, chuyên gia người Ả Rập Saudi, cho rằng hành quyết al-Nimr là “phương án đỡ tệ nhất đối với Riyadh. Nếu bị bỏ tù, ông ta sẽ trở thành anh hùng trong lòng tín đồ dòng Shiite. Người Sunni ở Ả Rập Saudi sẽ rất giận dữ bởi làm vậy khiến Ả Rập Saudi có vẻ như sợ Iran và dòng Shiite”.
Theo Reuters, việc xử tử cùng lúc 4 nhân vật tiếng tăm của Shiite (với cáo buộc dính líu đến cái chết của nhiều cảnh sát) và 43 thành viên Al-Qaeda (vì gây ra một loạt vụ đánh bom và bắn giết khiến 50 người Saudi thiệt mạng cuối năm 2014) thể hiện 2 mục đích của Ả Rập Saudi: Vừa nghiền nát sự ủng hộ dành cho các phần tử thánh chiến Sunni vừa không làm phật lòng người Sunni ôn hòa.
Riyadh biết rõ giết 4 người Shiite sẽ gây phản đối ở nước ngoài nhưng họ tin có thể kiểm soát tình hình trong nước. Theo tính toán của họ, hành động này có thể trấn an cộng đồng người Sunni thiểu số rằng chính quyền đứng về phía họ. Tuy luôn lo ngại Iran, nước Hồi giáo dòng Shiite, gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông song hoàng gia Ả Rập Saudi tin rằng chính sự nổi dậy của người Sunni trong nước mới là mối đe dọa lớn nhất đối với quyền hành của họ.
Ngoài ra, theo một nguồn tin thân cận với chính quyền Ả Rập Saudi tiết lộ với Reuters, đây cũng là phản ứng dành cho Mỹ. “Như thế là quá đủ. Hết lần này đến lần khác Tehran chế nhạo phương Tây. Họ tiếp tục tài trợ khủng bố, bắn tên lửa đạn đạo mà chẳng bị gì. Cứ mỗi lần Iran gây chuyện, Mỹ lại nhượng bộ. Do đó, Ả Rập Saudi phải ra tay” – nguồn tin nói. Nhiều quốc gia vùng Vịnh từng cáo buộc Washington phớt lờ lợi ích của họ để đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran vào tháng 7-2015.
Cắt đứt quan hệ thương mại
Trả lời phỏng vấn Reuters ngày 4-1, Ngoại trưởng Ả Rập Saudi Adel al-Jubeir tuyên bố nước này sẽ tạm dừng mọi đường bay, cắt đứt tất cả quan hệ thương mại và cấm công dân tới Iran. Dù vậy, người hành hương Iran vẫn được đến thăm thánh địa Mecca và Medina. Đêm 3-1 trước đó, Riyadh ra lệnh các nhà ngoại giao Iran phải rời khỏi trong 48 giờ.
Căng thẳng giữa Ả Rập Saudi và Iran đe dọa đến tiến trình hòa bình ở Syria và cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Ngoài ra, chính trường Lebanon cũng vạ lây khi thỏa thuận chia sẻ quyền lực nhằm tìm tổng thống cho nước này, vốn đã được cả Iran và Ả Rập Saudi lên tiếng ủng hộ, có thể đổ vỡ.
và quét mã QR
Bình luận (0)