Trăn Miến Điện bùng phát ở Mỹ

Sau khi đổ bộ bang Florida - Mỹ vào năm 1982, bão Andrew gây thiệt hại nghiêm trọng cho khu vực này. Đáng chú ý, nhiều con trăn Miến Điện nuôi nhốt bị sổng ra ngoài tự nhiên và phát triển mạnh trong hệ sinh thái ở miền Nam Florida. Sự có mặt của chúng góp phần làm suy yếu một số loài động vật bản địa, đồng thời đặt ra mối đe dọa lớn hơn khi có thể tràn sang các vùng lân cận.

Mầm mống gây hại

Khoảng một thập kỷ trước khi bão Andrew đổ bộ, cư dân bang Florida - bao gồm những người nuôi thú cưng và các nhà triển lãm động vật "độc, lạ" - bắt đầu nhập khẩu trăn Miến Điện Đông Nam Á, một trong 5 loài rắn lớn nhất hiện nay. Tuy nhiên, việc chăm sóc loài ăn thịt dài trung bình từ 4,5-6 m và nặng trên dưới 90 kg này là thử thách quá sức và nguy hiểm đối với nhiều người. Một số chủ sở hữu trăn Miến Điện nhận thấy họ không đủ khả năng chăm sóc nên tìm cách thoát khỏi gánh nặng bằng cách thả chúng vào Vườn Quốc gia Everglades ở bang Florida, khu vực tồn tại quần thể động - thực vật hoang dã lớn nhất miền Đông Nam nước Mỹ.

Với diện tích 1.900 km2, Everglades rộng gần bằng 2/3 lãnh thổ bang Rhode Island và có rất nhiều loài động - thực vật hoang dã sinh sống. Theo Cục Công viên quốc gia Mỹ, đây là nơi các loài chim lội ở Bắc Mỹ thường đến trong mùa sinh sản. Còn trăn Miến Điện lần đầu tiên được nhìn thấy tại Everglades vào những năm 1980.

Đến ngày 23-8-1992, bão Andrew cấp độ 5, một trong những cơn bão mạnh nhất từng được ghi nhận ở Mỹ, đổ bộ vào phía Nam TP Miami, bang Florida. Sức gió của nó lên tới 240 km/giờ, đủ để thổi bay mái nhà và phá hủy các tòa nhà, trong đó có một số cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã "độc, lạ". Một trong những tòa nhà bị ảnh hưởng là một cơ sở chăm sóc trăn Miến Điện và nhiều con trăn đã sổng ra ngoài tự nhiên.

Khoảng 10 ngày sau cơn bão, các thanh tra môi trường địa phương cho biết hàng ngàn động vật đã thoát khỏi lồng chứa khi bão Andrew quét qua phía Nam hạt Dade. Người dân cũng nhìn thấy hàng trăm con rắn lớn và rắn không có nọc độc trong khu vực.

Một con trăn Miến Điện dài gần 4,6 m bị 2 thợ săn bắt được ở Vườn Quốc gia Everglades, bang Florida gần đây Ảnh: WSVN

Bà Donna Kalil (phải) trong một chuyến săn trăn Miến Điện ở hạt Miami - Dade, bang FloridaẢnh: South Florida Sun Sentinel

Di sản không được chào đón

Hiện tại, Vườn Quốc gia Everglades đang đối mặt mối đe dọa từ những con trăn khổng lồ dù bão Andrew đã đi qua cách đây 26 năm. Một nghiên cứu hồi năm 2012 của Cục Khảo sát địa chất Mỹ phát hiện rằng sau khi bão Andrew gián tiếp "thả" nhiều con trăn Miến Điện vào Everglades, số lượng gấu trúc Mỹ và chồn opossum đã giảm khoảng 99%, trong khi một số loài thỏ và cáo biến mất hẳn.

Các loài xâm lấn như trăn Miến Điện thường có khả năng phát triển mạnh vì ít đụng độ những loài săn mồi trong môi trường mới của chúng. Bà Donna Kalil, một thợ săn trăn tại Everglades, cho biết loài duy nhất có thể đe dọa trăn tại đây là cá sấu. "Với kích thước của trăn Miến Điện, nó chắc chắn xơi tái được mèo và chó. Một con trăn Miến Điện trưởng thành có thể nuốt được một con nai hoặc thậm chí là cả người" - bà Kalil nói.

Chính quyền Florida đang cố gắng kiểm soát số lượng trăn phát triển mạnh trong khu vực. Ngoài các thợ săn được thuê như bà Kalil, nhà chức trách cũng cho phép người dân được phép bắt và giết trăn Miến Điện bằng hầu hết phương tiện cần thiết mà không cần giấy phép, đặc biệt là trên đất tư nhân. Biện pháp này tỏ ra hiệu quả khi tính đến tháng 5-2018, ít nhất 1.000 con trăn Miến Điện đã bị bắt ở bang Florida.

Dù vậy, nỗ lực trên xem ra không thấm vào đâu khi số lượng trăn sinh trưởng nhanh hơn nhiều so với những gì mà các thợ săn có thể bắt được bởi chúng sống trong một khu vực rộng lớn và sinh sản nhanh chóng. Một con trăn cái có thể đẻ tới 100 trứng/năm và tuổi thọ lên đến 15 năm. Ước tính có từ hàng chục ngàn đến hàng trăm ngàn con trăn tại Everglades.

Vì số lượng ngày càng tăng và thức ăn ngày càng ít đi, trăn Miến Điện đang mở rộng lãnh thổ của chúng sang các vùng lân cận. Vào tháng 11-2012, người ta phát hiện một con trăn Miến Điện ở bang Georgia. Dù môi trường sống của chúng bị hạn chế bởi nhiệt độ và những điều kiện cần thiết khác nhưng các chuyên gia lo ngại tình trạng biến đổi khí hậu cuối cùng sẽ giúp chúng bành trướng xa hơn.

Các chuyên gia cho biết khi một loài xâm lấn tìm được chỗ đứng trong hệ sinh thái, nó sẽ "cắm rễ" ở khu vực đó. Với sự bùng phát chưa thể ngăn chặn được cho đến giờ, trăn Miến Điện dường như đã trở thành "di sản lâu dài nhất nhưng không được chào đón" mà bão Andrew để lại cho người dân Florida.