Trung Quốc muốn “dạy dỗ” Singapore?

Mối quan hệ Trung Quốc - Singapore xuất hiện thêm rạn nứt kể từ sau vụ Hồng Kông thu giữ 9 xe bọc thép của quốc gia Đông Nam Á này vào tuần rồi.

Bắc Kinh lớn tiếng

Thời báo Hoàn Cầu - phụ bản của Nhân Dân nhật báo (Trung Quốc) - liên tiếp trong 2 ngày 28 và 29-11 đe dọa Singapore, chụp mũ cho quốc đảo này là “đạo đức giả” và đòi “nung chảy” số xe bọc thép. Tờ báo này cảnh báo nếu tiếp tục “chơi” với Đài Loan, Singapore có thể làm tổn hại quan hệ với Trung Quốc.

Có lẽ tờ báo nói trên được khích lệ bởi lập trường cứng rắn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc. “Chính phủ Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ quốc gia nào có quan hệ ngoại giao với Trung Quốc nhưng lại duy trì liên hệ chính thức dưới bất kỳ hình thức nào với Đài Loan, bao gồm các hoạt động hợp tác quân sự” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết hôm 28-11, đồng thời cáo buộc Singapore vi phạm nguyên tắc “Một Trung Quốc”.

Một số nhà quan sát cho rằng phản ứng trên là cảnh báo nhằm vào cả Singapore lẫn Đài Loan trong bối cảnh quan hệ giữa Trung Quốc với các bên này xấu đi. Ông Euan Graham, Giám đốc Chương trình An ninh quốc tế tại Viện Lowy (Úc), nhận xét động thái của Bắc Kinh là mũi tên nhắm 2 đích. “Một mặt, đó là sự trừng phạt nhằm ngăn Singapore thẳng thắn về vấn đề biển Đông. Mặt khác, Bắc Kinh muốn tiếp tục cô lập chính quyền mới của đảng Dân Tiến ở Đài Loan” - ông Euan Graham nói.

Ông Lý Kiệt, đại tá Hải quân Trung Quốc đã nghỉ hưu, cho rằng lợi ích quốc gia của Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi cách tiếp cận của Singapore đối với vấn đề biển Đông - bị Bắc Kinh xem là đứng về phía Mỹ - và sự kiện bà Thái Anh Văn lên nắm quyền ở Đài Loan. Chuyên gia này nói Trung Quốc muốn thông qua vụ việc để cảnh báo các nước khác không quá gần gũi với chính quyền Đài Loan.

Riêng GS Trương Bảo Huy thuộc Trường ĐH Lĩnh Nam (Hồng Kông) nghĩ rằng vấn đề thực sự đằng sau vụ tranh cãi này là Trung Quốc lo ngại Singapore đang trên đường trở thành một đồng minh của Mỹ. Vì thế, theo ông Trương, đây có thể là một chiến lược của Trung Quốc nhằm “dạy Singapore một bài học”.

Lô xe bọc thép của Singapore bị tạm giữ ở Hồng Kông. Ảnh: REUTERS

Lộ bí mật quân sự?

Trong lúc Trung Quốc lớn tiếng công kích thì Singapore tìm cách giảm nhẹ tác động của vụ việc đến quan hệ song phương. Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen ngày 29-11 nhấn mạnh Singapore hoàn toàn tôn trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc”, đồng thời chỉ ra Singapore đóng vai trò tích cực trong việc cải thiện quan hệ hai bờ eo biển - như là nơi diễn ra cuộc gặp năm 2015 giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và lãnh đạo Đài Loan lúc đó là ông Mã Anh Cửu. Tuy nhiên, ông Ng Eng Hen khẳng định nước mình sẽ thực thi đầy đủ quyền trong việc lấy lại lô hàng quân sự nói trên.

Theo thông cáo từ Hải quan Hồng Kông, 12 container chứa 9 xe bọc thép và các thiết bị quân sự được bốc dỡ xuống cảng Quỳ Dũng hôm 23-11 từ một tàu hàng có lịch trình xuất phát từ Đài Loan đến Singapore. Có thông tin con tàu này đã cập cảng ở TP Hạ Môn và Trung Quốc sau đó báo cho Hải quan Hồng Kông để họ kiểm tra và thu giữ lô hàng.

Ngoài tranh cãi ngoại giao, Singapore có thể đang lo ngại về những bí mật quân sự của mình rơi vào tay Trung Quốc bởi 9 xe bọc thép bị thu giữ là mẫu AV-81, loại xe quân sự tối tân nhất mà Singapore sở hữu. Chuyên gia quân sự Viên Hoàng Đông tại Macau tin rằng các chuyên gia quân sự Trung Quốc đã xem xét số xe này. Ông Viên thậm chí không loại trừ khả năng các chuyên gia Trung Quốc đã tiếp cận cả phần cứng và phần mềm của hệ thống liên lạc quân sự vốn được xem là điều tối mật. “Trong kịch bản xấu nhất, quân đội Singapore có thể sẽ phải thay đổi toàn bộ hệ thống thông tin liên lạc” - ông Viên nhận định.