Bước nhảy vọt về thể chế dân chủ

Sáng 4-1, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TP HCM đã tổ chức kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên (6.1.1946 - 6.1.2016). Nhiều thế hệ ĐBQH đã gặp nhau và kể lại những chặng đường của 70 năm QH Việt Nam.

Bầu cử trong bom đạn

Trưởng Đoàn ĐBQH TP HCM Huỳnh Thành Lập cho biết ngay sau khi Bác Hồ đọc “Tuyên ngôn độc lập” khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2-9-1945, nhân dân Nam Kỳ vẫn còn đối mặt vô vàn khó khăn, nhất là thực dân Pháp đẩy mạnh đàn áp cách mạng. Cuộc bầu cử đầu tiên ở Nam Bộ diễn ra dưới bom đạn ác liệt của kẻ thù.

“Nhân dân không hề nao núng, càng gần ngày Tổng tuyển cử, không khí càng náo nức. Mọi người nô nức đi bỏ những lá phiếu đầu tiên thực hiện quyền công dân của mình, mở ra một nền dân chủ của đất nước” - ông Lập nhấn mạnh. Ông cho biết do lệnh hoãn không đến kịp nên một số địa phương ở phía Nam thực hiện Tổng tuyển cử như kế hoạch đã định là ngày 23-12-1945. 42 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh khi làm nhiệm vụ Tổng tuyển cử.

Ông Lê Thanh Hải (ĐBQH khóa XIII) - Ủy viên Bộ Chính trị, Chỉ đạo Đảng bộ TP HCM - kể tại Sài Gòn, Mỹ Tho và một số TP khác bị quân Pháp đóng chiếm, bất chấp khủng bố, kìm kẹp gắt gao của địch, các thùng phiếu được bí mật chuyển từ nhà này sang nhà khác để đồng bào bỏ phiếu. Riêng ở Sài Gòn có hơn 40.000 người tham gia.

Các thế hệ ĐBQH trong lễ kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiênẢnh: Hoàng Triều

“Lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta chẳng những đã trở thành một quốc gia độc lập mà còn xây dựng hệ thống cơ quan nhà nước có đầy đủ cơ sở và tư cách pháp lý thay mặt nhân dân quyết định những vấn đề hệ trọng của đất nước, cả đối nội và đối ngoại” - ông Lê Thanh Hải nhấn mạnh.

“Thắng lợi rực rỡ của cuộc Tổng tuyển cử đã khẳng định về mặt pháp lý quyền làm chủ của nhân dân ta: từ địa vị nô lệ đứng lên giành độc lập, tự tổ chức nhà nước của mình, nhà nước dân chủ công nông đầu tiên ở Đông Nam Á” - ông Huỳnh Thành Lập khẳng định. Ông nhấn mạnh sự kiện này đã đi vào lịch sử với vai trò và ý nghĩa đặc biệt là QH đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, mốc đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ.

Vinh hạnh lớn

Bà Ngô Thị Huệ, nữ ĐBQH khóa đầu tiên, không kìm được xúc động khi nhớ lại cảm xúc của 70 năm trước.

“Lúc đó, các đồng chí thấy một người hoạt động bị án chung thân khổ sai mà vượt ngục ra có thể tin cậy được nên đề nghị tôi ứng cử. Tôi vẫn nhớ những bà mẹ, những người chị buôn thúng bán bưng, với những dòng chữ nguệch ngoạc đã viết tên Huệ trên lá chuối, giấy gói hàng, chuyền tay cho nhau đọc, vận động bỏ phiếu cho tôi. Đây là niềm vinh hạnh lớn đối với tôi” - bà Huệ bày tỏ.

Ông Phan Minh Tánh - nguyên Phó Bí thư Thành ủy TP HCM, ĐBQH khóa VI, VIII, IX - cho biết dù đã 13 lần tham gia bầu cử nhưng cảm xúc của lần đầu tiên được cầm lá phiếu bầu QH khóa I chưa bao giờ phai nhạt trong tâm trí ông.

Ông Phạm Học Lâm, nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, lúc đó mới 16 tuổi nhưng được phân công làm thư ký ban bầu cử ở một xã thuộc tỉnh Bạc Liêu. Nhớ lại không khí ngày đó, ông Lâm cho biết người dân rất phấn khởi và gần như 100% đi bầu. Kết quả bầu cử thể hiện sự dân chủ khi những người trúng cử đều được dân tín nhiệm cao, đại diện cho các tầng lớp nhân dân, không phân biệt đảng phái, tôn giáo.