Chọn thời điểm kiện Trung Quốc

“Việt Nam đã nhiều lần khẳng định sẽ sử dụng các biện pháp hòa bình để bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của mình. Biện pháp pháp lý là biện pháp hòa bình và văn minh được Hiến chương của Liên Hiệp Quốc (LHQ) ủng hộ. Vì vậy, Việt Nam không loại trừ các biện pháp pháp lý và Việt Nam sẽ cân nhắc kỹ lưỡng thời điểm thích hợp để khởi kiện Trung Quốc” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình khẳng định tại cuộc họp báo thường kỳ chiều 3-7 ở Hà Nội.

Thế và lực của Việt Nam ngày càng tăng

Theo ông Lê Hải Bình, thời gian vừa qua, Việt Nam vẫn tiến hành các hoạt động đối ngoại và tham gia hoạt động trên trường quốc tế như bình thường. Việt Nam đã công khai thông báo đến cộng đồng quốc tế, đến LHQ và ASEAN để báo cáo một cách khách quan, trung thực về những hành vi vi phạm pháp luật quốc tế của Trung Quốc khi xâm phạm chủ quyền của nước ta. Mọi hoạt động này cho thấy vị thế, thế và lực của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng tăng. Lập trường chính nghĩa và kiên trì đàm phán của Việt Nam qua vụ giàn khoan Hải Dương 981 đã được cộng đồng quốc tế ủng hộ. “Việt Nam có lập trường, chứng cứ pháp lý và lịch sử về chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn diễn ra những tranh chấp. Vì vậy, để giải quyết các tranh chấp này, các bên phải ngồi vào đàm phán dựa trên luật pháp quốc tế và các chuẩn mực quốc tế” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao nêu rõ.

Phóng viên trong nước và quốc tế tham dự buổi họp báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 3-7 Ảnh: Nguyễn Quyết

Trước đó, tại cuộc họp báo quốc tế về tình hình biển Đông, bà Nguyễn Thị Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế - Bộ Ngoại giao, cho rằng Việt Nam sẽ sử dụng mọi biện pháp pháp lý cần thiết hơn là các biện pháp vũ trang để giải quyết các căng thẳng hiện nay tại biển Đông. “Sử dụng biện pháp hòa bình để giải quyết tranh chấp, trong đó có việc dựa vào các cơ quan tài phán quốc tế, là một biện pháp phù hợp luật pháp quốc tế, tốt hơn là để xảy ra xung đột vũ trang. Với tư cách là một quốc gia thành viên của LHQ, quốc gia thành viên của Công ước quốc tế về Luật Biển (UNCLOS) 1982, Việt Nam có quyền sử dụng tất cả cơ chế giải quyết tranh chấp được quy định trong Hiến chương LHQ cũng như trong UNCLOS 1982 để giải quyết tranh chấp liên quan đến mình” - bà Hà cho biết.

Có thể kiện ra nhiều tòa án quốc tế

Theo ông Lê Hải Bình, Việt Nam đang thực hiện mạnh mẽ quá trình hội nhập quốc tế, tích cực tham gia các diễn đàn ở khu vực và quốc tế. Việc ký kết Hiệp định với Tòa Trọng tài thường trực quốc tế (PCA) thể hiện bước đi trong hội nhập quốc tế. PCA là một tổ chức liên chính phủ có trụ sở tại The Hague (Hà Lan) gồm 115 quốc gia thành viên, có thẩm quyền giải quyết tất cả các tranh chấp, bao gồm cả tranh chấp lãnh thổ, giữa các quốc gia thành viên, trừ khi các quốc gia thỏa thuận lựa chọn một phương thức giải quyết khác. PCA cũng chính là tòa án mà Philippines đã nộp hồ sơ kiện Trung Quốc về vụ tranh chấp giữa 2 nước về chủ quyền lãnh thổ ở biển Đông...

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, TS Trần Công Trục, nguyên Trưởng Ban Biên giới Chính phủ, cho rằng Việt Nam có thể khởi kiện Trung Quốc ra nhiều tòa án quốc tế như PCA, Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) hay Tòa Trọng tài về Luật Biển… nhưng phải tùy vào từng vụ việc để khởi kiện cho chính xác. Theo ông, Việt Nam có thể khởi kiện ra tòa về vấn đề lãnh thổ và các quần đảo hay kiện về tranh chấp các vùng chồng lấn.

Còn theo ThS Hoàng Việt, thành viên của Quỹ Nghiên cứu biển Đông, Việt Nam có thể kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài về Luật Biển theo phụ lục 7 của Công ước về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 vì đây là tòa duy nhất có thể đưa ra phán quyết mà không cần sự đồng thuận của Trung Quốc. Nội dung kiện Trung Quốc là đã vi phạm các diễn giải các quy định của UNCLOS về quyền của các quốc gia ven biển, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam.