Hình phạt

Ấy là người này - nữ công chức ngành giáo dục - mua một miếng đất, dù chưa được phép xây dựng nhưng bà đã “lén” cất nhà. Trật tự đô thị phát hiện, đập! Thấy khó xin phép xây nhà quá, lại đang cần tiền, bà bán miếng đất đó cho một người khác. Và người này cũng “lén” xây nhưng không sao cả, công trình đã thi công nhiều tuần, giữa thanh thiên bạch nhật. Bên bán tức quá, gửi đơn đến báo nhờ “đòi lại công bằng”, cho rằng cán bộ địa chính và trật tự đô thị địa phương đã dung túng cho xây không phép.

Bên bán từng xây không phép, tức là đã làm sai nhưng vẫn bức xúc vì bên mua cũng sai mà không bị xử lý. Trong trường hợp này, rõ ràng đã có sự thiên vị của những người có thẩm quyền. Điều gì dẫn đến sự thiên vị ấy ngoài tiền bạc hoặc tình thân? Nhân danh quyền lực công, một số người đã khoác lên mình chiếc áo công vụ để làm vỏ bọc che đậy cho không ít quyết định tư lợi, làm méo mó chính sách và pháp luật của nhà nước. Một khi hình phạt bất bình đẳng và không nghiêm, chẳng những luật bị “nhờn” mà còn làm nảy sinh mầm mống xung đột rất nguy hiểm trong đời sống xã hội.

Những ngày này, gần như cả nước đang ngóng về Đà Nẵng, chờ xem sau quyết định đình chỉ thi công công trình trên núi Sơn Trà với 40 móng biệt thự không phép, đồng thời phạt hành chính 40 triệu đồng, chính quyền thành phố sẽ làm gì tiếp theo. Người ta vẫn chưa quên trường hợp biệt phủ của đại gia vàng xây trái phép trên núi Hải Vân, dù chủ nhân của nó chấp hành lệnh tháo dỡ nhưng chỉ làm nửa vời rồi đâu lại vào đó, nghĩa là vẫn âm thầm tồn tại. Đã là luật mà có chuyện xử sao cũng được!

VFF vừa phạt treo giò 5 trận tiền đạo Đinh Lê Duy Nhất của đội Kim Toàn Đà Nẵng vì đã dùng gậy tre rượt đánh cầu thủ đội Sài Gòn FC ở Giải Vô địch Futsal quốc gia hôm 23-3. Hóa ra dân túc cầu đâu mấy ai sợ bị thất nghiệp cho dù vài tuần trước ai cũng thấy VFF đã xuống tay trừng phạt CLB Đồng Tâm Long An nặng cỡ nào vì tội “buông súng” trong trận gặp CLB Sài Gòn ở V-League. Thế mới thấy khi mà cơ quan thực thi quyền lực không còn đáng tin thì chẳng còn đáng sợ; và hình phạt không phát huy được mục đích cốt lõi của nó là răn đe.

Bên cạnh chức năng trừng trị hành vi tội phạm hoặc sai trái, hình phạt còn có nhiều chức năng xã hội khác như ngăn ngừa tái phạm, giáo dục, cải tạo, bảo đảm và thực thi công lý. Hình phạt phải nghiêm khắc là luôn cần thiết, cần hơn là những người ban lệnh và thi triển hình phạt phải hết sức chí công vô tư.