Lập trạm thu phí: Sẽ hỏi ý dân

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang gấp rút xây dựng phương án về thu phí giao thông để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Việc xây dựng phương án thu phí này áp dụng trên toàn quốc, đi đôi với chấn chỉnh lại việc đầu tư, lập trạm thu phí BOT được Bộ GTVT cho là cấp thiết.

Xung đột lợi ích

Từ cuối năm 2016 đến đầu tháng 4-2017, người dân sinh sống hai bên đầu cầu Bến Thủy 1 (giáp 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh) nhiều lần cho xe chặn trạm thu phí. Lý do là vì họ bị buộc đóng phí dù không đi qua đường đặt trạm.

Trong lúc tranh chấp ở trạm Bến Thủy 1 chưa giải quyết ổn thỏa thì ngày 16-4 lại xảy ra vụ việc người dân huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh đưa ô tô, xe tải lên chặn trạm thu phí Cầu Rác (đoạn qua xã Cẩm Trung, huyện Cẩm Xuyên). Việc thu phí không hợp lý cũng là lý do chính khiến người dân nơi đây phản đối.

Với lý do tương tự, thời gian qua, ở nhiều địa phương cũng xảy ra hàng loạt vụ người dân chặn trạm thu phí, như trạm thu phí QL32 (huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ), trạm thu phí Quán Hàu (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình), trạm thu phí cầu Hạc Trì (TP Việt Trì), trạm thu phí Lương Sơn (huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình)…

Việc người dân không đi qua đường tránh TP Vinh nhưng vẫn bị trạm Bến Thủy 1 thu phí đã dẫn đến xung đột kéo dài Ảnh: Đức Ngọc

Trong hầu hết các vụ tranh chấp, chỉ sau khi người dân phản đối kịch liệt, Bộ GTVT vào cuộc mới giải quyết ổn thỏa, theo hướng buộc chủ đầu tư miễn, giảm phí qua trạm cho người dân địa phương.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, đánh giá phản ứng của người dân thể hiện sự bất cập về việc đặt vị trí trạm thu phí. Về việc cơ quan quản lý hay các nhà đầu tư nói xây dựng và đặt trạm BOT đúng quy trình, ông Thanh cho rằng quy trình đó có vấn đề. Bởi lẽ, người dân sống quanh trạm BOT, hằng ngày qua lại nhiều lần mà lần nào cũng bị thu phí thì không thể chấp nhận được. "Phải tính lại việc lập trạm, thu phí sao cho hợp lý thì người dân mới đồng ý" - ông Thanh nhìn nhận.

Ông Lưu Bình Nhưỡng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho rằng không thể phủ nhận vai trò của doanh nghiệp tham gia các dự án BOT giao thông nhưng phải giải quyết hài hòa quyền lợi giữa các bên. "Tôi thực sự chia sẻ với các nhà đầu tư nhưng có thể khẳng định trong việc đầu tư, đặt trạm thu phí có cái không phù hợp. Việc đặt trạm ở nơi đông dân cư khó tránh khỏi bất bình của người dân. Cái đó là không nên" - ông Nhưỡng lưu ý.

Giải quyết hài hòa lợi ích

Từ các vụ việc tranh chấp xảy ra, ông Nguyễn Văn Thanh đề nghị khi xây dựng và đặt trạm thu phí BOT, nhất thiết phải lấy ý kiến người dân trước. Bên cạnh đó, không nên đặt trạm ở đầu đường hoặc cuối đường, gần các thành phố, thị xã, thị trấn bởi người dân qua lại nhiều.

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng góp ý thêm cần lấy ý kiến người dân trước để vừa giải quyết hài hòa lợi ích giữa các bên vừa tìm sự đồng thuận, chia sẻ từ phía người dân. "Cái gì lợi cho dân thì làm. Sứ mệnh của chúng ta là làm sao có lợi cho dân, cho nhà nước" - ông Nhưỡng bày tỏ.

Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ GTVT, khẳng định tất cả các trạm thu phí khi đặt ở đâu, vị trí nào đều có thỏa thuận của Bộ GTVT, Bộ Tài chính và chính quyền địa phương. Tuy nhiên, ông Trường thừa nhận việc người dân vẫn kịch liệt phản đối là vì thỏa thuận này mới dừng ở cấp HĐND, UBND; còn việc lấy ý kiến của người dân hầu như không có. Ông Trường cho rằng kết quả giám sát của các đoàn đại biểu Quốc hội vừa qua cũng nhìn thấy việc bỏ qua ý kiến người dân.

"Do đó, trong thời gian tới, Bộ GTVT sẽ xem xét việc lấy ý kiến cộng đồng. Đây là một trong những yêu cầu để quyết định có đầu tư BOT giao thông hay không" - ông Trường nhấn mạnh.