Sao cứ chọc ngoáy vào Đồng Nai 6 và 6A!

* Phóng viên: Dựa vào cơ sở nào mà VACNE cho rằng mức độ ảnh hưởng của hai thủy điện Đồng Nai 6 và 6A là không lớn với hệ sinh thái Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên và đề nghị cho phép triển khai hai dự án này, thưa ông?

- PGS-TS Nguyễn Đình Hòe: Đây là quan điểm vĩ mô, còn cần phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường thì mới giải quyết được. Quan điểm của VACNE đưa ra là căn cứ vào hai luận điểm. Thứ nhất, thủy điện này sử dụng phương án đập dâng điều tiết ngay phía sau thủy điện Đồng Nai 5 mà không phải là hồ. Do vậy, can thiệp vào thủy chế vừa phải, không lớn như thủy điện Đồng Nai 5 và Đại Ninh ở phía trên. Thứ hai, hai thủy điện này không phải nằm giữa VQG Cát Tiên mà có thể can thiệp vào khu bảo tồn. Hai đập dâng này làm ngập 137 ha vùng ranh giới ngoài mà không đụng tới vùng đặc trưng đa dạng sinh học Nam Cát Tiên.

Mọi người không hiểu cứ nghĩ thủy điện nằm giữa VQG, phải phân biệt VQG có hai khối tách rời: Cát Lộc phía Bắc và Nam Cát Tiên phía Nam. Trước đây, Nam Cát Tiên mới là VQG nhưng do phía Cát Lộc có con tê giác một sừng mà nay chẳng thấy đâu mới gộp vào VQG.

* Tức là VACNE ủng hộ việc xây dựng thủy điện  Đồng Nai 6 và 6A?

* Vậy ông có biết báo cáo tác động môi trường của 2 thủy điện này được Bộ Tài nguyên-Môi trường cùng nhiều cá nhân, tổ chức khẳng định là “cắt dán” một cách cẩu thả?

- Báo cáo tác động môi trường là một quá trình nếu không đủ điều kiện thì yêu cầu làm lại cho đến khi Bộ Tài nguyên-Môi trường, với một hội đồng chuyên gia đủ tư cách thông qua thì mới chính thức.

* Nhưng chủ đầu tư ngay từ đầu đã cẩu thả như vậy thì liệu có thể tin vào sự trung thực, hơn nữa đơn vị lập báo cáo tác động môi trường lại do doanh nghiệp bỏ tiền thuê?

- Thì phải yêu cầu làm lại. Tôi cùng ngồi ở nhiều hội đồng, có báo cáo sửa ít, sửa nhiều, nhiều báo cáo cũng “ba bị” thật như làm thủy điện ở Lâm Đồng nhưng lại toàn số liệu, thông tin ở Quảng Bình mặc dù có giáo sư, tiến sĩ thực hiện đàng hoàng.

* Đồng Nai 6 và 6A cũng tương tự, sao ông và VACNE vẫn ủng hộ?

- Đúng có như vậy nhưng không phải là thành phẩm cuối cùng nên phải làm lại.

* Ngay sau hội thảo, VACNE có văn bản thông báo kết luận hội thảo là hầu hết ý kiến nhà khoa học tán đồng với việc xây dựng hai thủy điện, như vậy có vội vàng quá không, thưa ông?

- Hội thảo được chuẩn bị trước đó cả mấy tháng và được họp bàn nhiều lần. Tại hội thảo cũng có ý kiến khác nhau, có người phát biểu, có người gửi bằng văn bản. Sau đó kết thúc hội thảo, ban thư ký có đưa ra kết luận và hỏi lại có ý kiến nào khác không thì không ai nói gì nên quyết vậy và án tại hồ sơ. Nếu chưa thỏa đáng thì các nhà khoa học cùng tranh luận. VACNE ủng hộ việc xây 2 thủy điện này trên cơ sở tuân thủ các đề xuất.

* Nhưng báo cáo tác động môi trường của chủ đầu tư quá cẩu thả nên  không thể làm căn cứ để VACNE tin vào mà ủng hộ được?

* Không dựa vào báo cáo tác động môi trường, vậy VACNE ủng hộ thì phải có căn cứ khoa học nào khác?

- VACNE có rất nhiều nhà khoa học hiểu rất rõ về VQG Cát Tiên, sông Đồng Nai như PGS-TS Lê Bắc Huỳnh, GS-TS Phạm Huy Huỳnh, PGS-TS Phạm Đình Quyền, nhà thảm thực vật học Trần Văn Thùy… mà không phụ thuộc vào báo cáo tác động môi trường của chủ đầu tư.

* Trước đó, tại hội thảo vào tháng 7-2011, ông đã có nhiều ý kiến phản đối hai dự án thủy điện này, sao lần này ông lại nói khác?

- Việc biến sông Đồng Nai thành hàng loạt hồ đập theo tổng sơ đồ quy hoạch thủy điện thì dòng sông đã không còn nguyên vẹn, tới trên 10 bậc thang thủy điện. Chúng ta phải đặt trong bối cảnh này.

* Giới khoa học, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và TPHCM đang lo lắng trước việc xây dựng thủy điện dày đặc trên sông Đồng Nai, giờ ông và VACNE tiếp tục  ủng hộ sự dày đặc này?

- Hai đập thủy điện này là đập dâng sử dụng nước dư từ thủy điện Đồng Nai 5 với 7 tỉ m3 thì mới kinh khủng, còn hai dự án này bé tí.

* Có thông tin hội thảo mà VACNE tổ chức mới đây có sự tài trợ của chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai, xin ông giải thích rõ việc này?