Xe buýt cần “lột xác”

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang lấy ý kiến của các cơ quan chức năng đối với dự thảo tờ trình đề án Nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt (gọi tắt là xe buýt) do Viện Chiến lược và Phát triển GTVT xây dựng.

Theo Viện Chiến lược và Phát triển GTVT, xe buýt hiện vẫn là phương tiện vận tải hành khách công cộng chủ đạo tại Việt Nam. Tại Hà Nội và TP HCM, xe buýt đáp ứng được 6%-7% nhu cầu đi lại của người dân. Hiện có 57 tỉnh, thành sử dụng xe buýt. Sáu tỉnh không có xe buýt gồm: Bắc Kạn, Điện Biên, Hà Giang, Lai Châu, Yên Bái và Bình Phước. Về phương tiện, cả nước có 9.264 xe, riêng Hà Nội và TP HCM chiếm 46% với 4.268 xe.

Ông Lê Đỗ Mười, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển GTVT, cho rằng thời gian qua, từ trung ương đến địa phương đều có các chính sách nhằm phát triển xe buýt, như trợ giá, hỗ trợ lãi vay, miễn giảm thuế nhập khẩu, phí. Tuy nhiên, hầu hết các chính sách này mới chỉ tập trung vào việc mở rộng mạng lưới và gia tăng số lượng phương tiện. Trong khi đó, một trong những yếu tố then chốt nhằm khuyến khích người dân sử dụng xe buýt là chất lượng dịch vụ vẫn chưa được quan tâm đúng mức.

Phát biểu tại hội thảo “Nâng cao chất lượng và phát triển vận tải khách công cộng bằng xe buýt thủ đô giai đoạn 2016-2020, định hướng 2025” vừa được tổ chức, ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông đô thị Hà Nội, nhận định sau 15 năm phát triển liên tục, từ cuối 2015 đến nay, thị phần vận chuyển hành khách của xe buýt ở Hà Nội đang chững lại và bắt đầu giảm. Nguyên nhân chủ yếu là do xe buýt không đáp ứng được nhu cầu về thời gian di chuyển, hành khách đòi hỏi chất lượng phục vụ ngày càng cao.

Chất lượng xe buýt chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân

Theo đề án của Bộ GTVT, mục tiêu đến năm 2020 là bảo đảm 100% tỉnh, thành trực thuộc trung ương có hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt và xây dựng quy hoạch liên quan đến vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt; tăng cường tỉ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt.

Đối với Hà Nội, đến năm 2020, tỉ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng đáp ứng 30%-35% tổng nhu cầu đi lại khu vực đô thị trung tâm, trong đó vận tải bằng xe buýt đảm nhận 10%-15%. Đối với TP HCM, tỉ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng đáp ứng 20%-25% tổng nhu cầu đi lại, trong đó vận tải bằng xe buýt từ 9%-12%. Riêng với TP Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, tỉ lệ đáp ứng khoảng 5%-10% và các tỉnh, thành còn lại phấn đấu tỉ lệ vận tải hành khách bằng xe buýt đáp ứng 1%-3% .

Đề án đưa ra mục tiêu đối với Hà Nội và TP HCM, đến năm 2020, tỉ lệ bao phủ mạng lưới tuyến xe buýt tại khu vực trung tâm đạt 80%, khu vực ngoại thành đạt 50%. Đối với Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, tỉ lệ bao phủ mạng lưới tuyến xe buýt tại khu vực trung tâm đạt 60%, khu vực ngoại thành đạt 40%. Với các tỉnh, thành khác, đến năm 2020, tỉ lệ bao phủ mạng lưới tuyến xe buýt đạt 40%-50%.