Bài học về sự đồng thuận

Tại tỉnh Quảng Nam, rác thải là vấn đề nóng trong năm 2019 khi nhiều tháng liền không được đưa đi xử lý, bị ùn ứ khắp nơi gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nguyên nhân là do bãi rác Tam Xuân ở tỉnh này xảy ra sự cố tràn nước thải, gây ô nhiễm môi trường khiến người dân kéo đến phong tỏa suốt 3 tháng liền.

Từ tháng 10 đến nay, khi người dân không còn bao vây bãi rác, dù rất nỗ lực nhưng Công ty CP Môi trường Đô thị Quảng Nam vẫn chưa thể xử lý hết số lượng rác tồn đọng trước đó kết hợp với lượng rác hằng ngày thải ra. Chính vì vậy, ở một số khu vực trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn còn tình trạng nhiều bãi chứa rác tự phát bị ùn ứ, gây ô nhiễm môi trường.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, tổng lượng rác thải phát sinh trên địa bàn 10 huyện, thị xã, TP ở tỉnh Quảng Nam khoảng 735 tấn/ngày. Trong khi đó, khối lượng rác thu gom, xử lý bình quân khoảng 599 tấn/ngày, chiếm 81,5%. Lượng lớn rác thải hằng ngày không được thu gom thải ra môi trường, gây ảnh hưởng nặng đến môi trường sống tại các khu đô thị, nhất là các địa phương nằm ven sông, biển.

Điều đáng nói, tỉnh Quảng Nam có 4 khu xử lý rác thải quy mô lớn là khu xử lý rác Cẩm Hà (TP Hội An), Đại Hiệp (huyện Đại Lộc), Tam Xuân 2 và Tam Nghĩa (huyện Núi Thành) nhưng hầu như cả 4 khu này đều đang trong tình trạng quá tải. Trong khi đó, những dự án lò đốt rác ở các địa phương vì nhiều lý do khác nhau vẫn chưa thể triển khai.

Tại tỉnh Quảng Ngãi cũng đang tồn đọng hàng ngàn tấn rác thải sinh hoạt, tràn ngập khắp các tuyến đường trung tâm, vùng ven TP Quảng Ngãi. Dọc tuyến Quốc lộ 1 qua các huyện Tư Nghĩa, Sơn Tịnh, Bình Sơn..., rác thải sinh hoạt chất đống, bốc mùi hôi thối, ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe người dân, gây mất mỹ quan đô thị... Để giải quyết tạm thời tình trạng ô nhiễm, các đơn vị thu gom cùng người dân xung quanh gom rác vào một chỗ để đốt.

Thời gian qua, người dân nhiều lần ngăn chặn hoạt động của Nhà máy Xử lý rác thải sinh hoạt Nghĩa Kỳ (nơi tiếp nhận, xử lý rác thải sinh hoạt cho TP Quảng Ngãi và huyện Tư Nghĩa) vì cho rằng nhà máy chưa hoàn thành nhưng đã tiếp nhận, xử lý rác gây ô nhiễm. Nhà máy Xử lý rác thải sinh hoạt huyện Đức Phổ cũng đang bị người dân ngăn chặn phản đối khiến tình trạng rác thải sinh hoạt ùn ứ kéo dài ở huyện trong hơn 1 năm qua. Qua nhiều lần đối thoại, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi kết luận sẽ cho nhà máy tiếp tục hoạt động để xử lý 22.500 tấn rác đang tồn đọng nhưng vẫn không được người dân đồng tình.

Từ những vụ việc ngăn chặn, phản đối hoạt động của bãi rác đã và đang xảy ra, có thể thấy một khi chính sách an sinh xã hội không bảo đảm, xung đột không được giải quyết kịp thời, không tìm được sự đồng thuận với người dân thì các địa phương khó lòng giải quyết bài toán rác thải vốn đang ngày càng bức bí.