Bảo vệ người lao động ra nước ngoài làm việc

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội (QH) khóa XIV, sáng 10-6, các đại biểu (ĐB) thảo luận ở tổ về dự án Luật Người lao động (NLĐ) Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi).

Đừng làm khó doanh nghiệp

Theo ĐB Trần Kim Yến (TP HCM) - Bí thư Quận ủy quận 1 (TP HCM), nguyên Chủ tịch LĐLĐ TP HCM - chất lượng nguồn lao động được thể hiện qua trình độ ngoại ngữ, kỹ năng nghề và ý thức tuân thủ pháp luật, tuy nhiên 3 yếu tố này không thể thực hiện trong một sớm, một chiều. Để có nguồn lao động đạt chất lượng cung ứng cho đối tác, doanh nghiệp (DN) cần có thời gian tuyển chọn, đào tạo; đây là nguồn đầu tư của DN, để khi có cơ hội, có thị trường thì DN mạnh dạn ký hợp đồng cung ứng ngay. Tuy nhiên, tại khoản 2 điều 19 dự thảo luật lại quy định DN dịch vụ chỉ được chuẩn bị nguồn lao động nếu bên nước ngoài tiếp nhận lao động yêu cầu hoặc theo kế hoạch hợp tác hằng năm với bên nước ngoài tiếp nhận NLĐ. "Quy định này khiến DN sẽ rất bị động và dễ bị mất cơ hội, nên nghiên cứu lại quy định này" - bà Yến đề nghị.

Góp ý khoản điều 32 dự thảo về điều kiện DN Việt Nam trúng thầu, nhận thầu công trình, dự án đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, ĐB Kim Yến nhấn mạnh quy định này là bó buộc và làm khó DN. Lý do là có những hợp đồng, công trình dự án ở nước ngoài, DN cần những chuyên gia, lao động kỹ thuật cao để bảo đảm chất lượng thi công công trình nhưng lực lượng này hiện không làm việc tại DN.

Đại biểu Trần Kim Yến (TP HCM) - Bí thư Quận ủy quận 1, nguyên Chủ tịch LĐLĐ TP HCM - góp ý dự thảo luật Ảnh: NGUYỄN Ý

Đánh giá dự thảo luật có tiến bộ, quy định theo hướng DN đề nghị hướng dẫn nhưng quá thời hạn quy định mà bộ không trả lời thì DN được phép thực hiện. Tuy nhiên, bà Yến dẫn chứng bất cập: tại khoản 2 điều 20 và khoản 3 điều 33, khoản 3 điều 36 của dự thảo luật quy định trong thời hạn từ 6-10 ngày Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) nhận được văn bản đề nghị của DN mà không có ý kiến bằng văn bản thì DN được thực hiện; tuy nhiên, dự thảo luật cũng quy định "DN chỉ được thực hiện sau khi Bộ LĐ-TB-XH có văn bản". ĐB Yến đề nghị cần quy định dứt khoát theo hướng quá thời hạn DN đề nghị mà bộ, ngành không trả lời thì DN được thực hiện.

Xử nghiêm doanh nghiệp bỏ mặc lao động

Nhắc lại vụ việc đau lòng năm 2019 khi những lao động bất hợp pháp bị chết trên xe container đông lạnh ở Anh, ĐB Phan Nguyễn Như Khuê - Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP HCM - cho rằng đặt ra vấn đề quản lý NLĐ Việt Nam ở nước ngoài là rất cần thiết, trong bối cảnh nước ta đang hội nhập sâu, lực lượng lao động hợp pháp của nước ta ở nước ngoài rất lớn.

Theo ông Khuê, lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc theo nhiều đường, từ hợp pháp và bất hợp pháp. "Phần lớn số lao động bất hợp pháp bị ngược đãi, lúc nào cũng phải trốn tránh sự quản lý của nước sở tại. Khi có vấn đề liên quan, sứ quán nước ta cũng không đủ cơ sở để bảo vệ. Tất cả quyền lợi được bảo vệ của NLĐ Việt Nam ở nước ngoài hầu như không liên quan nên phải hệ thống, sắp xếp, cần định danh để quản lý chặt các tổ chức thiết lập đường dây đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài đang nằm ngoài sự kiểm soát của pháp luật để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài" - ông Khuê nêu vấn đề. Ông Khuê cũng đề nghị phải xử lý thật nghiêm tình trạng DN đưa lao động ra sân bay đi sang các nước, phủi trách nhiệm và bỏ mặc NLĐ.

ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) nhấn mạnh việc bảo vệ NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài là vấn đề hết sức quan trọng vì không chỉ bảo đảm quyền công dân, quyền con người mà còn là danh dự, phẩm giá của người Việt Nam, cao hơn nữa là uy tín, danh dự của đất nước. "Một số vụ việc diễn ra gần đây cho thấy nếu không quy định bằng luật pháp thì không bảo vệ được NLĐ" - ông nói. Theo ông Vân, thực tế cho thấy nhiều đơn vị trốn trách trách nhiệm khi xảy ra hậu quả. Do đó, ngoài việc quy định về tài chính bảo đảm, vốn sở hữu thì phải khắt khe hơn điều kiện DN đưa NLĐ ra nước ngoài, để có thể xử lý trách nhiệm pháp lý khi vi phạm cam kết với NLĐ.

ĐB Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội), Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, đề nghị cần bổ sung việc giảm chi phí cho NLĐ và tránh tình trạng lừa đảo NLĐ như hiện nay. "Không quy định chặt chẽ trong luật, nhiều người dân đã khốn khó lại khốn khó hơn do chi phí rất lớn khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng" - ông Hiểu nói.

Hôm nay, 11-6, QH sẽ thảo luận ở tổ về dự thảo nghị quyết về giảm thuế thu nhập DN phải nộp năm 2020 đối với DN, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác; dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi); thảo luận ở hội trường về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.