Cần 904.000 tỉ đồng phát triển giao thông TP HCM

Dự thảo Đề án phát triển kết cấu hạ tầng giao thông ở TP HCM giai đoạn 2021-2030 vừa được Sở Giao thông Vận tải (GTVT) trình UBND TP. Trong đó, dự kiến cần 904.000 tỉ đồng đầu tư hạ tầng giao thông tại TP HCM.

Hàng loạt dự án trọng điểm

Sở GTVT TP HCM cho biết mục tiêu nghiên cứu của đề án là nhằm đề ra các giải pháp mang tính đột phá, đồng thời xây dựng lộ trình phù hợp triển khai đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông hiện đại, đồng bộ, có tính kết nối cao để giảm ùn tắc và tai nạn giao thông.

Theo đề án, nhu cầu vốn để đầu tư cho hạ tầng giao thông 10 năm tới là 904.293 tỉ đồng, gồm hơn 438.000 tỉ đồng từ vốn ngân sách, còn lại là các nguồn vốn khác (trung ương, xã hội hóa, ODA...). Cụ thể, trong 5 năm tới, TP HCM cần thực hiện 3 tuyến đường cao tốc là TP HCM - Mộc Bài (xây mới), TP HCM - Long Thành - Dầu Giây và TP HCM - Trung Lương (mở rộng). Kế đến là đầu tư các tuyến Quốc lộ 1, 13, 22, 50 và tập trung xây dựng các tuyến vành đai 2, 3.

Hệ thống hạ tầng giao thông tại TP HCM vừa thiếu lại không đồng bộ khiến tình trạng kẹt xe xảy ra thường xuyên. Ảnh: XUÂN GIANG

Các dự án vành đai tại TP HCM được đánh giá đặc biệt quan trọng nhưng hiện đều chậm tiến độ.Đồ họa: BẢO KIẾM

Giai đoạn này, TP HCM cũng sẽ tập trung đầu tư hoàn thành các tuyến metro gồm số 1 (Bến Thành - Suối Tiên, hiện đang thi công), metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và số 5 (Ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn).

Đề án của Sở GTVT cũng nêu TP HCM đầu tư 7 đường trục chính đô thị, gồm: đoạn ngã tư Bảy Hiền - Âu Cơ (Âu Cơ giao với Thoại Ngọc Hầu); đoạn từ nút giao Thoại Ngọc Hầu - Vành đai trong đến nút giao Vành đai trong - đường số 29; đoạn từ Kinh Dương Vương (khu vực đường Đỗ Năng Tế) đến Nguyễn Văn Linh; đường song song Quốc lộ 50; đường nối Trần Quốc Hoàn - Cộng Hòa; cầu đường Nguyễn Khoái và cầu đường Bình Tiên...

Đặc biệt, hàng loạt nút giao thông trọng yếu cũng sẽ đầu tư trong giai đoạn 5 năm tới, gồm: An Phú, Mỹ Thủy, Gò Dưa, Linh Xuân, ngã tư Bốn Xã và nút giao ngã sáu Công trường Dân Chủ. Đến năm 2025-2030, TP tập trung đầu tư thêm nút giao Quốc lộ 1 - đường Vườn Lài.

Bốn cây cầu có quy mô lớn vượt sông cũng sẽ xây dựng, gồm cầu Thủ Thiêm 3 (nối quận 2 và 4) và Thủ Thiêm 4 (nối quận 2 và 7), cầu Cát Lái (nối TP HCM với Đồng Nai) và cầu Cần Giờ (nối huyện Nhà Bè với Cần Giờ).

Bức bí về nguồn lực

Tại buổi giám sát của HĐND TP HCM về tiến độ và hiệu quả triển khai các dự án giao thông trọng điểm tổ chức mới đây, Giám đốc Sở GTVT Trần Quang Lâm cho biết giai đoạn 2016-2020, TP HCM đã tập trung nhiều nguồn lực đầu tư và hoàn thành, đưa vào khai thác hàng loạt công trình giao thông trọng điểm. Tuy nhiên, tổng kết cả giai đoạn nêu trên, vốn cho hạ tầng giao thông TP chỉ hơn 50.000 tỉ đồng là chưa tương xứng, chưa đáp ứng đủ yêu cầu.

Chính bởi sự bức bí về nguồn vốn, chậm trễ mặt bằng dẫn đến hệ thống hạ tầng giao thông tại TP HCM thiếu đồng bộ, chậm hơn quy hoạch, đặc biệt là các tuyến đường vành đai, cao tốc...

"Với tốc độ tăng trưởng dân số cùng lưu lượng phương tiện như hiện nay, nếu không tập trung đầu tư hạ tầng giao thông thì dự báo khoảng năm 2025, năng lực trên các tuyến đường tại TP bị vượt mức đến 1,55 lần và càng cao hơn những năm sau đó" - Giám đốc Sở GTVT TP HCM đánh giá.

Hiện nay, tổng chiều dài các tuyến đường và cầu của TP HCM là 4.392 km, với mật độ 2,1 km mỗi km2 (theo tiêu chuẩn phải từ 10-13,3 km mỗi km2). TP HCM chỉ có 1.800 km các tuyến đường có bề rộng hơn 7 m, khiến việc tổ chức hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là xe buýt, còn khó khăn. Tính đến hết tháng 3-2020, ngành GTVT TP HCM quản lý hơn 8,1 triệu phương tiện, trong đó có khoảng 763.000 ôtô, còn lại là xe máy.

Theo đề án, hệ thống hạ tầng giao thông là một bộ phận quan trọng trong kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, cần được ưu tiên để phát triển trước nhằm tạo tiền đề, động lực phát triển bền vững. Tuy nhiên, trong định hướng phát triển hệ thống hạ tầng, ngoài định hướng hiện đại, đồng bộ và thông suốt cũng phải phù hợp với khả năng và nguồn lực trong giai đoạn hiện nay. Với nguồn vốn hơn 900.000 tỉ đồng, đề án xác định ngân sách không thể thỏa mãn nên cần huy động nhiều nguồn khác nhau. Trong đó, sẽ khuyến khích và áp dụng các hình thức đầu tư đối tác công - tư (PPP). Riêng với vốn vay ODA sẽ tập trung cho vận tải hành khách khối lượng lớn như metro, xe buýt nhanh (BRT)...

Mặt khác, Sở GTVT TP HCM nêu giải pháp trước mắt là với các dự án lớn sử dụng ngân sách trung ương, TP cần kiến nghị Thủ tướng chấp thuận cho sử dụng ngân sách TP HCM cùng các nguồn lực khác tại TP, hoặc huy động theo phương thức PPP để sớm hoàn thành. Sở GTVT kiến nghị chính quyền TP HCM sớm hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý ngân sách, nguồn thu, xác định tỉ lệ điều tiết các khoản thu phân chia ngân sách từ 23%-32%, thay vì chỉ 18% như hiện nay để trình Quốc hội, tạo điều kiện cho TP có thêm nguồn lực...